بالأخره دیروز محمداشرف غنی، حامد کرزی را پذیرفت. آنان روی نشست احتمالی قطر که قرار است در ۱۵ ماه اپریل برگزار شود، رأی‌زنی کردند. در نشست اواسط ماه اپریل در قطر نماینده‌گان احزاب سیاسی، نماینده‌گان چهره‌های پرنفوذ، فعالان جامعه‌ی مدنی و فعالان حقوق زن با مذاکرهکنندهگان طالبان دور میز گفت‌وگو می‌نشینند. نشست احتمالی قطر را ادامه‌ی نشست مسکو می‌دانند. موضع ارگ در قبال نشست قطر در هفته‌های گذشته بسیار تند بود. ارگ اعلام کرده بود که در نشست‌هایی مثل نشست مسکو شرکت نمی‌کند. ولی تلاش‌هایی در جریان است که ارگ هم نماینده‌گان خودش را به نشست قطر بفرستد. حامد کرزی و اطرافیانش تلاش دارند تا یک هیأت مذاکره‌کننده‌ی همه‌شمول چندحزبی و چندفرهنگی ترتیب کنند تا با مذاکرهکنندهگان طالب دور میز گفت‌وگو در قطر بنشینند. احزاب سیاسی نماینده‌گان خود را مشخص کرده‌اند. سفارت ایالات متحده از ارگ هم خواسته است که صلاحیت یک هیأت چندحزبی و چندفرهنگی برای مذاکره با طالبان را تأیید کند و نماینده‌گان خودش را هم در آن جا دهد. تا هنوز روشن نیست که ارگ به واقع نماینده‌گانش را به قطر می‌فرستد یا نه، اما موضع بخش روابط عمومی ارگ اندکی نرم شده است.
لحن نامه‌ی خبری دیروز ارگ هم آشتی‌جویانه بود. ارگ در آن نامه‌ی خبری آورده بود که هدف از دیدار محمداشرف غنی با کرزی، عبدرب الرسول سیاف و چهره‌های سیاسی دیگر، هماهنگ‌سازی تلاش‌هایی است که برای مذاکره با طالبان صورت می‌گیرد. هماهنگ‌سازی این تلاش‌ها، معنای دیگری ندارد غیر از این‌که ارگ هیأت احزاب سیاسی و چهره‌های مشهور را که برای مذاکره با طالبان به قطر می‌روند، تأیید صلاحیت کند و خود هم نماینده‌گانش را به آن‌جا بفرستد. ولی به رغم لحن آشتی‌جویانه‌ی ارگ، هنوزهم به درستی روشن نیست که ریاست جمهوری صلاحیت هیأتی را که حامد کرزی به قطر خواهد برد، تأیید می‌کند یا نه.
برخی از نشانه‌ها حاکی از آن است که ارگ شاید با حضور نماینده‌گان احزاب و رهبران سیاسی در نشست قطر مخالفت نکند، اما هیچ‌گونه صلاحیت اجرایی برای این هیأت در نظر نخواهد گرفت. آقای غنی و امرالله صالح مؤتلف سرسخت او، بر مذاکره‌ی حکومت‌محور با طالبان تاکید دارند.
امرالله صالح معاون اول تکت انتخاباتی اشرف غنی، در گفت‌وگویی با روزنامه‌ی هندوستان تایمز گفته است که مذاکره‌ی طالبان با نماینده‌گان احزاب و جناح‌ها، مشروعیت ندارد. او گفته است که افغانستان امروز با دهه‌ی نود بسیار فاصله دارد. به باور آقای صالح، مذاکره‌ی حکومت‌محور بدیلی ندارد و گفت‌وگوهای گروه‌ها با طالبان، افغانستان را چندپارچه می‌سازد و آرزوی دیرینهی استبلشمنت پاکستان را برآورده می‌کند.
محمداشرف غنی پیش از این از نماینده‌ی دولت قطر خواسته بود که نشست نماینده‌گان طالبان با دیگر نیروهای سیاسی افغانستان را تا ختم جرگه‌ی مشورتی کابل که در ماه ثور برگزار می‌شود، به تعویق بیاندازد، اما به نظر می‌رسد که حکومت قطر نمی‌خواهد این نشست به تعویق انداخته شود. قطر در کابل سفیر ندارد و کابل علیه قطر اهرم فشار جدی ندارد. حامد کرزی در زمان حکومتش می‌خواست که دوحه و کابل در مورد حضور نماینده‌گان طالبان در قطر یک تفاهم‌نامه امضاء کنند. کرزی در آن زمان می‌خواست دفتر سیاسی طالبان در قطر از سوی کابل مشروعیت داده شود، اما خاندان حکمران قطر نخواست که با او در این مورد تفاهم‌نامه امضاء کند. به نظر نمی‌رسد که حالا هم کابل اهرم فشار جدی علیه قطر در اختیار داشته باشد. واقعیت دیگر این است که عربستان بر افغانستان بیشتر از قطر و دیگر کشورهای عرب‌زبان نفوذ دارد. محمداشرف غنی در این چهار سال بیشتر از هر‌کشور عربی دیگر، به عربستان سفر کرده است. همین نفوذ عربستان سبب شده که قطر در کابل سفارت نداشته باشد.
قطر در این سال‌ها تلاش کرد که نفوذ خودش را در میان طالبان گسترش دهد. دوحه تلاش کرد تا خود میزبان مذاکره‌ی نماینده‌گان امریکا با طالبان باشد. به نظر می‌رسد که قطر برای هیأت طالبان حاشیه‌ی امن ایجاد کرد و به خواست‌های این گروه بیشتر از امارات متحده‌ی عرب و عربستان بها داد. به همین دلیل است که میزبان مذاکره‌ی امریکا با طالبان، قطر است، نه کشورهای دیگر. بنابراین بسیار بعید است که دوحه خواست‌های کابل را اجابت کند. نشست قطر در اواسط ماه اپریل به احتمال زیاد میان نماینده‌گان طالبان و مذاکرهکنندهگان نیروهای سیاسی دیگر افغانستان برگزار خواهد شد. دیپلمات‌های امریکایی در تلاش‌اند تا ارگ صلاحیت تمام آنانی را که برای مذاکره با طالبان به دوحه می‌روند، تأیید کند و نماینده‌گان حکومت را هم به قطر بفرستد. روشن است که در چنین مذاکره‌ای حکومت، اعتبار و پرستیژ نماینده‌گی از یک دولت را نخواهد داشت، بلکه در حد یک گروه خواهد بود. دیپلمات‌های امریکایی از جمله آقای خلیل‌زاد از ارگ می‌خواهند که انعطاف نشان دهد و در چنین مذاکره‌ای شرکت کند.
قرار است داکتر خلیل‌زاد امروز یا فردا به کابل بیاید و روی همین موضوع با رهبران حکومت وحدت ملی رأی‌زنی کند. خلیل‌زاد در این سفر از رهبران حکومت وحدت ملی خواهد خواست که صلاحیت هیأت چندحزبی و چند‌فرهنگی‌ای را که حامد کرزی با خود به قطر خواهد برد، تأیید کند. به احتمال زیاد خلیل‌زاد از اشرف غنی خواهد خواست که یکی دو نفر را هم به نماینده‌گی از ارگ به نشست قطر بفرستد و در موضعش مبنی بر مذاکره‌ی حکومت‌محور تعدیل بیاورد. در ماه فبروری حامد کرزی محمداشرف غنی را تشویق کرده بود که یا حمدالله محب مشاور امنیت ملی ارگ و یا معصوم استانکزی رییس عمومی امنیت ملی را به نشست مسکو بفرستد.
نشست مسکو در پنج ماه فبروری سال جاری میلادی برگزار شد. در آن زمان ارگ به دلیل این‌که نقش حکومت در نشست مسکو در حد یک گروه تقلیل خواهد یافت، به روسیه نماینده نفرستاد. نشست مسکو بدون حضور نماینده‌گان حکومت، میان طالبان و نماینده‌گان نیروهای سیاسی افغانستان برگزار شد و تمامی طرف‌های شرکت‌کننده، نظرات‌شان را در مورد چگونه‌گی پایان جنگ به تفصیل توضیح دادند. به نظر می‌آید که نشست قطر حتا اگر ارگ موافق آن نباشد، برگزار خواهد شد. روشن است که برگزار شدن نشستی در قطر که در آن نماینده‌گان حکومت حضور نداشته باشد، یا ارگ صلاحیت آن را صریحاً تأیید نکند و به عملی کردن نتایج آن متعهد نباشد، جامعه را انقطابی می‌سازد.
به همین دلیل است که دیپلمات‌های خارجی‌ای که خودشان را دوست افغانستان می‌دانند، به استبلشمنت سیاسی کابل پیشنهاد می‌کنند که بیشتر از این جامعه را انقطابی نسازند و هرچه زودتر روی یک استراتژی و رویکرد واحد در مورد مذاکره با طالبان به توافق برسند.
فردوس
Comments are closed.