فرصت ها و چالش های انتـخابات آینـده/ امینی

طی هفته های اخیر نگرانی از برگزار نشدن انتخابات یک بار دیگر اوج گرفته است. تا جایی که رییس کمیسون مستقل انتخابات هفته گذشته اظهار داشت ه به احتمال قوی انتخابات در سال روان شمسی برگزار نخواهد شد. هم چنین نهادهای مدنی و رسانه ها از برگزار نشدن انتخابات و کند بودن روند اجرایی در کمیسون مستقل انتخابات و جنجال های موجود میان اعضای کمیسون بر سر بسیاری از موضوعات، ابراز نگرانی کرده اند.
اکنون به نظر می رسد که پروسه انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی ها با چالش هایی مواجه است. در کنار این چالش ها فرصت هایی نیز فراروی کمیسون و حکومت برای برگزاری انتخابات وجود دارد که می توان به درستی از آن ها بهره جست.
این نوشته به مهم ترین فرصت ها و چالش های فراروی انتخابات می پردازد و امید است که باز کردن باب مباحث مربوط به انتخابات عاملی برای سرعت بخشیدن به این پروسه مهم و سرنوشت ساز باشد.
اصلاح نظام انتخاباتی یکی از تعهدات مهم حکومت وحدت ملی بود. فرایند ناخوشایند این روند که در گذشته ها با اما و اگرهای زیادی روبرو گردید، اصلاحات انتخاباتی این دور را به یک پروسه پیچیده و زمانگیر تبدبل کرد.
گزینش کمیشنران انتخاباتی اعم از کمیسیون مستقل انتخابات و سمع شکایات انتخاباتی در یک پروسه سخت و دشوار، اما بی سابقه از لابراتوار های مختلف گذشت و سرانجام با تایید مقامات ارشد حکومتی به مرحله پایانی خود رسید.
ارزیابی ها نشان می دهد که علی رغم وعده های برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان و شوراهای ولسوالی ها در سال جاری، چالش های فرا روی انتخابات کماکان به حال باقی است و تاکنون یک بستر مناسب و قابل اطمینان که نگرانی و تشویش شهروندان از ناحیه آسیب های انتخاباتی و تخطی از اصول انتخابات عادلانه و شفاف را در این دور از انتخابات به حد اقل آن برساند به وجود نیامده است.
گرچند هیچ دوره ای از انتخابات در گذشته ها هم عاری از نگرانی امنیتی نبوده، ولی سرنوشت این دور از انتخابات با نگرانی های جدی تر دنبال می گردد.
روند دموکراتیزه کردن کشور و پروسه های ملی که سبب پیشرفت و شکوفایی افغانستان در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و آموزشی می گردد، همیشه با خشم گروه های تروریستی و حامیان بیرونی آنان مواجه بوده و با طراحی پلان های شوم تخریبی اش در صدد اخلال و در همریزی همه برنامه های سازنده در افغانستان بر آمده اند.
عملیات های ویرانگر که در ماه های اخیر توسط طالبان و شبکه شقی و بی رحم حقانی در کابل و شهرهای دیگر افغانستان راه اندازی گردید، گواه واضح از نیات شومی است که در پشت این نوع تحرکات تروریستی نهفته است و نشان می دهد که بی قراری دشمن در این دور که ما شاهد یک سلسله اقدامات سازنده و راه اندازی شماری از پروژه های بنیادی و توسعه در راستای بازسازی و اقتصادی در گوشه و کنار کشور خویش از جمله راه اندازی پروسه انتخابات هستیم بیش از هر وقت دیگر قابل پیشبینی است.
از جمله مولفه هایی که در شفافیت انتخابات از تاثیرات بسیار بالایی برخوردار است راه اندازی پروسه توزیع تذکره و شناسنامه های الکترونیکی برای شهروندان افغانستان است. نبود یک سند معتبر ملی جهت اشتراک در پروسه هایی چون انتخابات و مشارکت همگانی یک صدمه و آسیب کلان در راستای نظام سازی و تقویت پایه های دموکراسی در کشور تلقی می گردد، چیزی که باری از تجربه های ناکام از گذشته را نیز با خود دارد؛ اما با گذشت هر روز، فرصت زمانی برای برگزاری یک انتخابات سالم و همه شمول به سرعت تنگ تر می گردد و حدس و گمانه های تاخیر لحظه به لحظه قوت بیشتر می گیرد.
توزیع کارت های انتخاباتی به قیمت میلیون ها دالر در هر مرحله از انتخابات یک اقدام خامی بود که هم امکانات پولی انتخابات را ضایع کرد و هم به روند شفاف سازی انتخابات کمک در خور توجهی ننمود و هیچ تضمینی هم برای حفظ آن به دست شهروندان رای د هنده به وجود نیاورد که در امر مراقبت از آن مسوولیت پذیر گردند. شاید به همین دلایل بود که حکومت وحدت ملی در نظر گرفت تا با توزیع شناسنامه های برقی از اقدامات موقتی که ضیاع بیشتر امکانات پولی را هم به همراه دارد جلوگیری و عملیه انتخابات را بر بنیاد یک اصل اساسی که در آن جعل و تقلب چانس نفوذ نداشته باشد استوار و از حقوق شهروندان تا حد امکان دفاع نماید، اما دیده می شود که این روند هم از آسیب به دور نمانده و کم کم فرصت های کاری و تکمیلی اش تا زمان انتخابات را از دست می دهد و آنچه در این مرحله از انتخابات انتطارش می رفت احتمالا بر آورده نخواهد شد.
بگو مگوهایی که این روزها میان حکومت و کمیسیون مستقل انتخابات جریان دارد نوعی تزلزل در برگزاری انتخابات به موقع را به شکلی نشان می دهد. حکومت می گوید که تقویم انتخاباتی هرچه زودتر از سوی کمیسیون انتخابات ترتیب و اعلام گردد، اما کمیسیون انتخابات، نا امنی های فزاینده و نبود بودجه انتخاباتی را از دلایل اصلی برای برگزاری به موقع انتخابات ولسی جرگه و شوراهای ولسوالی ها می داند.
در پهلوی بروز یک سلسله تشنجات سیاسی و اختلافات گروهی، در خواست تاخیر انتخابات از طرف اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای ملی و همچنان دوام کار این شورا به صورت غیر قانونی از چالش های د یگری است که سرنوشت انتخابات در سال جاری را با ابهام بیشتر روبرو ساخته است.
حکومت باید با هماهنگی با کمیسیون مستقل انتخابات و همچنان با هماهنگی با نهادهای بین المللی کمک کننده به پروسه انتخابات و ارزیابی چالش های فرا روی انتخابات تلاش کند تا با ابهام زدایی از سرنوشت انتخابات، تشویش و نگرانی هم کاندیدان احتمالی و هم مردم افغانستان را نقطه پایان بخشیده و مواضع خود را واضحا اعلام نماید.
شرایط اقلیمی افغانستان فرصت کمتری برای تدویر انتخابات را پیش بینی می کند چرا که تا فصل سرما و آغاز برفباری ها و یخبندان شاید بیشتر از شش ماه دیگر باقی نمانده باشد و اگر در این فرصت ، تدابیر همه جانبه برای برگزاری انتخابات سرتاسری وشفاف مجلس نمایندگان و شوراهای ولسوالی ها اتخاذ می گردد هم باید ابلاغ گردد و اگر این شرایط با دشواری ها همراه می گردد باید همه آن با مردم شریک ساخته شود؛ وگرنه حدس و حدیث ها به یک گفتمان جنجالی و اعتراضات تند مبدل خواهد شد.