فساد اداری که شامل رشوه ستانی و هر نوع سوء استفاده از صلاحیت وظیفوی در حکومت می باشد، یکی از چالش های عمده فراروی مردم مظلوم افغانستان قرار گرفته است. مردم این سرزمین سال های متمادی را در جنگ با دشمنان الله سبحانه وتعالی سپری نموده اند، و تحت فشار فقر و آوره گی زندگی بسر برده اند، اکنون درین برهۀ زمانی مدت چهارده سال می شود که مورد تهاجم دموکراسی قرار گرفته و دولت دموکرات کنونی درین مدت به عنوان فاسد ترین کشور جهان را به خود اختصاص داده است! این فساد به گونه عام است که تمام بخش های زندگی افراد جامعه از تقسیم وظایف در حکومت گرفته تا زندگی عادی در بازار را تحت تأثیر خود قرار داده است.
بدلیل وجود فساد اداری اکثر کسانی که به وظایف دولتی گماشته می شوند اهل کار نبوده و کسانی اند که بر اساس رشوه دادن و روابط محض استخدام شده اند، و یا کسانی اند که به وظیفه حاضر نبوده فقط در لست کارمندان درج می باشند، بدون حضور به وظیفه از پول دولت که در حقیقت پول تمام مردم است، برای شان معاش پرداخته می شود. حتی بخش انبوهی از وظایف کلیدی دولت مورد خرید و فروش قرار می گیرند، هراندازه که یک وظیفه از روی فساد عاید بیشتری داشته باشد قیمت اش نیز گزاف تر است.
مردم عام زمانی به ادارت دولتی مراجعه می کنند به دلیل فساد اداری موجود در حکومت کارهای شان به ماه ها حتی در بسا موارد به سال ها طول می کشد، در بسیاری از دعوای حقوقی اشخاص بی واسطه و بی پول با تمام دلایل دست داشته شان قربانی فساد اداری می شوند. خیلی از بی گناها در محکمه مجرم شناخته شده و گناه کاران بی گناه شناخته می شوند. فساد اداری باعث شده است که اخذ مالیات و تعرفه های گمرکی شفاف نباشد و در نتیجه نرخ مواد در بازار ثابت نیست؛ این امر فروشنده های عادی در بازار را خیانت کار ساخته و مردم مصرف کننده، حتی خریدن مواد مورد نیاز برای شان درد سرساز شده است.
فساد اداری در افغانستان منجر به ناامنی درین کشور شده است طوریکه برای هیچ کس ضمانتی از لحاظ محفوظ ماندن مال، جان و آبرویش وجود ندارد هر آن کسی که پول زیاد تری دارد می تواند جنایت بزرگ تری در حق دیگران انجام دهد. برای هر آنچه در فوق ادعا گردید، مثال های زیادی وجود دارد که به بعضی موارد آن می پردازیم. در ولایت هرات بین اردو و پولیس کسانی به عنوان قومندان و افسر مقرر گردیده اند که بی سواد محض می باشند، طوریکه بجای امضاء از مهر استفاده می کنند. این افسران بی سواد زیر دستان شان را که انسان های با سواد و تحصیل کرده اند همیشه مورد حتک حرمت قرار می دهند. همچنان در بخش های از معارف این ولایت افرادی به حیث معلم، سر معلم و یا مدیر مقرر اند که هیچ گاهی بر چوکی مکتب نه نشسته اند. در حالیکه هر سال تعداد زیادی جوانان از پوهنتون ها فارغ می شوند و همه بی کار می باشند.
علاوه بر این در بخش های مختلفی از دولت کارمندان خیالی به گفته ی خود حکومت گماشته شده اند که وجود خارجی ندارند و صرف بنام شان معاش از خزانه دولت پرداخته می شود. در معارف این ولایت موظفین فردی را افشاء ساختند که متهم به اخذ سهمیه معاش یکصد و پنجاه نفر می باشد که وجود خارجی نداشتند. کسانی که دعوی زمین و یا دعوی دیگری در محاکم این ولایت دارند، حکایت می کنند که دعوی شان در محاکم به دلیل نپرداختن رشوه سال هاست طول کشیده است، زیرا تمام افرادی که به نوعی در فیصلۀ دعوی دخالت دارند فاسد اند، و رشوه می خواهند. بناً برنده گان دعوی کسانی اند که رشوه زیاد تر بدهند، نه کسانی که صاحب حق هستند.
کارمند بودن در گمرکات از جمله وظایف می باشد که شهره ای شهر شده است، یعنی زمینه رشوه ستانی و فساد در آنها نسبت به سائر ارگان ها زیاد تر بوده، وعواید بیشتری دارند. تاجرانی که از خارج مال وارد می کنند، می گویند: “عدم رشوه پردازی دلیل تأخیر خروج اموال شان از گمرکات می شود.” و بعضی از تاجران که رشوه بیشتر پرداخت نمایند می توانند مالیه کمتر بدهند، در نتیجه اجناس خود را ارزان تر به بازار عرضه می کنند، اما بعضی که رشوه نمی دهند باید مالیه هنگفتی پرداخت کنند، این طیف مجبور اند که به قیمت بالاتری اجناس خود را عرضه کنند. این امر باعث بی ثباتی نرخ ها در بازار گردیده است!
حبیب اسلامی
Comments are closed.