ضرورت تدابیر پیشگیرانه از وقوع حوادث طبیعی

روز جمعه ولایت های غرب و شمال کشور با بارش باران و سیلاب رو برو گردید. این سیلاب ها ولایت های هرات، بلخ، فاریاب و بادغیس را متأثر کرد. مقام‌های محلی در شمال و غرب افغانستان از مرگ دست‌کم ۲۰ نفر در جریان سیلاب‌ها در این مناطق خبر داده‌اند. دست‌کم ۱۴ نفر دیگر زخم برداشته‌اند. از این تعداد ۱۰ نفر در فاریاب، ۹ نفر در ولایت غربی هرات و یک نفر دیگر در بلخ جان خود را از دست داده‌اند. این تلفات ناشی از بارش شدید باران و سیل از دو روز به این سو رخ داده است.
وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث اعلام کرده است که امروز شنبه و هفته‌ جاری ولایت هرات شاهد بارندگی‌های شدید احتمالی خواهد بود. مقام‌های دولتی ولایت فاریاب در شمال افغانستان نیز از جان باختن نزدیک به ۱۰ نفر به شمول زنان و کودکان خبر داده‌اند و بیش از ۱۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند.
حدود سه هفته قبل در پی باران‌های شدید و جاری شدن سیل در ولایت‌های قندهار، هلمند و فراه دست‌کم ۲۰ نفر کشته شده‌اند. افغانستان کشوری سیل‌خیز به حساب می‌آید. ۲۱ ولایت افغانستان در مقابل سیل و رانش زمین از آسیب‌پذیری بیشتر برخوردارند و در ولایت‌های شرقی و شمال‌شرقی خطر این حوادث بیشتر است.
افغانستان یک کشور محاط به خشکه است  احتمال بروز حوادث طبیعی همانند زلزله، رانش زمین، برف کوچ، طوفان، سیل و برف باری های شدید در فصل های زمستان و بهار بسیار بالا است.
با وجود اینکه افغانستان یکی از کشورهای است که احتمال وقوع انواع حوادث طبیعی در آن زیاد است، اما دولت و مردم افغانستان هیچ گونه آمادگی برای مقابله با حوادث طبیعی ندارند و بیشتر اوقات غافلگیر می شود و به همین خاطر میزان قربانیان این گونه حوادث تا چند برابر افزایش می یابد.
با این که وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث در ساختار حکومت افغانستان فعال می باشد؛ اما تاکنون از توانایی و ظرفیت لازم برای مقابله با حوادث طبیعی برخوردار نبوده و نتوانسته در برابر حوادث طبیعی عکس العمل مناسب نشان دهد.
فعالیت های این اداره بیشتر به امداد رسانی و رسیدگی به آسیب دیدگان، بعد از وقوع حادثه محدود می شود؛ بنابراین کمتر اتفاق می افتد که اداره مزبور قبل از وقوع حادثه به مردم افغانستان اطلاع رسانی کرده و یا از وقوع و آسیب های بیشتر به مردم جلوگیری کرده باشد.
عدم پیش بینی حوادث طبیعی باعث می شود که اطلاع رسانی درباره آنها وجود نداشته باشد و بسیاری از مردم در هنگام وقوع یک حادثه غافلگیر می شوند. عدم اطلاع رسانی یکی از چالش های اساسی مبارزه با حوادث طبیعی در افغانستان است. اطلاع رسانی به موقع یکی از شرط های اساسی موفقیت در راستای مبارزه با حوادث طبیعی است. در افغانستان علاوه بر این که دانش آموزان و دانشجویان در مکتب و دانشگاه هیچ گونه آموزشی راجع به مقابله با حوادث طبیعی نمی بینند، آگاهی دهی عمومی نیز در این زمینه وجود ندارد و به مردم گفته نمی شود که هنگام وقوع یک حادثه طبیعی چه کار بکنند و چطور به همدیگر کمک بکنند تا از افزایش تلفات و خسارات جلوگیری شود.
در کشورهایی دیگر، سیستم هشدار قبلی راجع به این گونه حوادث وجود دارد. اما در افغانستان متاسفانه چنین سیستمی وجود ندارد و شهروندان افغانستان پیشاپیش هیچگونه اطلاعاتی راجع به احتمال وقوع یک حادثه طبیعی دریافت نمی کنند.
بعد از وقوع رویدادهای طبیعی، کمک رسانی نیز به موقع و زودهنگام، صورت نمی گیرد. در حوادث سال های گذشته مشاهده شده است که نهادهای حکومتی چند روز بعد از وقوع حادثه اقدام به کمک رسانی کرده است. عدم کمک رسانی به موقع، نشانگرعدم آمادگی قبلی حکومت افغانستان برای مبارزه با حوادث طبیعی است و باعث افزایش تلفات و خسارات ناشی از چنین حوادث می شود.
ضعف مدیریتی نیز در مقابله با رویدادهای طبیعی در سال های گذشته موجود بوده است، بسیاری از کارمندان وزارت دولت در امور مبارزه با حوادث طبیعی مهارت و تخصص کافی در این زمینه ندارند.
حکومت افغانستان برای مبارزه موثر با حوادث طبیعی، نیازمند است تا وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث را تخصصی بسازد و تجهیزات و امکانات لازم برای پیش بینی و پیشگیری از حوادث طبیعی را در اختیارش قرار دهد. این اداره باید برنامه هایی را  برای افزایش آگاهی مردم برای مقابله با چنین حوادثی روی دست گرفته و به مردم نشان دهد که در زمان وقوع چنین حوادثی چه تدابیری را در نظر بگیرند.

حفیظ الله زکی