كاهش ارزش پول افغانستان امروزه زياده در بطن قانون عرضه و تقاضا نهفته است، عرضه سرسام آور افغاني در بازار به منظور تبادله با اسعار يا ارز خارجي بخصوص دالر و خروج ارز ها از طريق رسمي و غير رسمي كه، نظر به ادعاي ماركيت واچ ٢٥ درصد سرعت بيرون شدنش افزايش يافته است، در كاهش ارزش پول ملي نقش بزرگ دارد.
از جانب ديگر ورود ارز يا اسعار خارجي از خارج بداخل كشور نزديك برقم صفر را نشاني مي كند كه خلاي عرضه ارز يا اسعار را كه به سبب بيرون شدن سريع اسعار از كشور به ميان آمده است، نمي تواند جبران كند. اين خلا روز تا روز زياد مي شود.
از اينرو در دو ماه پسين سه افغاني در مقابل يك واحد دالر كاهش ارزش دارد كه نشان دهنده شش افغاني افزايش قيمت عمومي سطح قيمت ماركيت و كاهش ٤،٥ درصدي سطح قدرت خريد و كاهش ١،٥ درصدي سطح رفاهيت قشر متوسط رده سوم و قشر پايين جامعه از ديد درآمدي بشمار مي رود.
نبايد فراموش كرد كه نشر ٣٦٢ میليون افغاني پول جديد از ديد تيوري رواني اثر منفي ارزشي را بجا گذاشت، آنهم در صورتيكه حتی اين مقدار پول جديد وارد ماركيت نشده باشند و مقدار عرضه و پول افغاني در جريان را متغيير نساخته باشد.
اين حالت در صورت فشار بر بازار و خلاي بيشتر، كاهش بيشتر را خواهد ديد.
نگراني ديگر در مورد پول افغاني كه سال هاي زيادي است، مريض است و سبب نگراني دولت به جز از دو دولت كه هيچگاهي در برابر كاهش ارزش پول خم به ابرو نمي آورد، شده است، كاهش در معامله قرار گرفتن پول افغاني در معاملات ماركيت كشور است. حالا در حدود ٣٥ درصد معاملات بازار هاي افغانستان با پول افغاني صورت مي گيرد، (منبع : جهاني)اين معاملات در سطح معامله بزرگ تجاري به صفر و حتی تمسخر آميز تلقي مي گردد، معاملات متوسط بالا و ميانه نيز جاي معامله پول افغاني نيست، تنها معاملات متوسط رده سوم و معاملات كوچك يا پرچون جاي چنين ارز شمرده مي شود كه آنهم در ولايات شرقي و جنوبي كلدار پاكستاني حرف اول را در معاملات كوچك و پرچون مي زند. معاملات بزرگ بصورت كل در دايره دالر و يورو و پوند كار مي كنند، (صد در صد معاملات بالا)كه نرخ دارايي هاي ثابت و طلا نيز در اختيار چنين اسعار اند (صد در صد) و حدود بالاتر از ٦٥ فيصد معاملات كل بازار (بزرگ، ميانه و حتا كوچك بالا) را نشان مي دهد. برايم جالب است كه معامله كننده هاي بازار باپول افغاني كه ٣٥ درصد مجموع معاملات بازار افغانستان اند، مامورين كوچك دولت و كارگران مزد بگير و عرصه كننده پرچون كوچك اند و اين يك هشدار براي دولت است. حتی ماموين دولت در رده هاي بلند نيز از حرف زدن با پول افغاني كاهش شخصيتي را احساس مي كنند و بايد با ايشان با دالر حرف زد. اين حالت همانند، آخرين روز هاي دولت داكتر نجيب الله، مجاهدين و طالبان است كه نتيجه را خود مي دانيد.
از تجارب گذشته بايد آموخت. سید مسعود
Comments are closed.