اجلاس مسکو چند روزی توانست در صدر اخبار رسانه های ملی و بین المللی قرار گیرد. تنش های سیاسی را در داخل کشور نیز برانگیخت و جامعه چند صدایی و چند قطبی افغانی را به پارچه های دیگری نیز تقسیم بندی کرد. از این پیش جناح های سیاسی در یک قلمرو خاص با همدیگر رقابت داشتند. اما اجلاس مسکو و اولین نشست برخی از احزاب سیاسی و تکت های انتخاباتی با طالبان سبب شد که قطب بندی های دیگری شکل بگیرد. اکنون ما شاهد نوعی ادبیات سیاسی در کشور هستیم که برخی از آدرس های سیاسی با صفات نیک و ادبیات تبجیلی و تجلیلی از طالبان یاد می کنند. اکنون پس از یک هفته سوال اساسی برای مردم افغانستان این است که آیا تغییر در رویه طالبان به وجود آمده است و یا شرایط سیاسی کشور عده ای را به سمت طالبان و جبهه مخالف دولت کشانده است؟ برای روشن شدن این پرسش بجا است که به دستاوردهای کنفرانس مسکو نگاه دقیق تری بیندازیم.
اجلاس مسکو چنان که حکومت نیز اعلان کرده است، صرفا یک نشست مشورتی و غیر رسمی بود. به همین خاطر هیچ برآیند اجرایی و الزامی نداشته است. از این جهت چندان جای نگرانی برای مردم و دولت افغانستان نیست. اما از نگاه دیپلماسی عمومی و در عرصه روابط بین الملل دارای پیامدهایی بود که چندان مثبت نیست.
نخستین پیامد کنفرانس مسکو نوعی مشروعیت بخشی به طالبان ارتقا دادن این گروه از یک سازمان تروریستی به یک نهاد سیاسی بود. طالبان توانست کنفرانس مسکو را به عنوان یک سکوی جهش برای خویش بسازد و خود را در افکار عمومی و نیز در عرصه بین المللی و منطقه ای مطرح کند. چنان که می دانیم بسیاری از سران طالبان در لیست سیاه ملل متحد قرار دارند و تحت تعقیب هستند. اما در اجلاس مسکو بدون هیچگونه ممانعتی شرکت کردند و از این پس نیز احتمالا در دیگر کشورهای که کنفرانس صلح برگزار شود، سفر خواهند کرد. جهش یک شبه طالبان از یگ گروه تروریستی به جایگاه مقام یک گروه سیاسی، دستاورد کمی برای این گروه نبود. دستاورد دیگر برای طالبان، انسجام نظرات و دیدگاه ها و موقعیت بالای این گروه در اصل مذاکرات بود. نمایندگان احزاب و تکت های انتخاباتی و شخصیت هایی سیاسی به شمول رییس جمهور پیشین کشور، چنان در این کنفرانس بی برنامه و ضعیف ظاهر شدند که به لحاظ افکار عمومی، تمام پرستیژ سابق خود را از دست دادند. این پراکنده گویی و این همه ضعف در برابر دشمنی که تا همین اکنون نهادهای اساسی دولت از جمله اردوی ملی ما را دشمن خود می پندارد، دستاوردهای طالبان را رقم زد و عملا به تحکیم پایه های سیاسی این گروه انجامید.
دومین دستاورد برای کشورهای حامی طالبان و ایتلاف منطقه ای ضد آمریکایی رقم خورد. کشورهایی چون پاکستان، روسیه و ایران توانستند در یک دیپلماسی هماهنگ و از پیش طراحی شده به سردمداری روسیه، ایالات متحده را در موقعیت ضعیف و از نظر افکار عمومی در حد متهم اصلی منازعه طولانی افغانستان، قرار دهد. دلیل اصلی اقدامات نظامی ایالات متحده در افغانستان از زمان سرنگونی طالبان تا کنون، مبارزه با تروریسم و اقدام بر مبنای موافقت نامه های امنیتی و استراتژیک بین دو کشور بوده است. اکنون با مذاکرات طولانی و یک جانبه نماینده خاص ایالات متحده با طالبان و رضایت تلویحی به برگزاری اجلاس مسکو، این کشور قبول کرد که اقدامات گذشته اش مبنی بر سرنگونی طالبان و حضور چندین ساله در افغانستان اشتباه بوده است. زیرا هیچ تغییری در سیاست های طالبان و اهداف آن ها به وجود نیامده است. سران طالبان هم چنان امارت اسلامی می خواهند و به دنبال تحقق یگ نظام کاملا بسته و متحجر طالبانی هستند.
برای دولت و مردم افغانستان، اگرچه به نمایش گذاشتن چهره صلح خواهانه برای گروهی که دستش تا مرفق در خون مردم افغانستان آغشته است، تلخ بود. ولی این دستاورد را داشت که سبب نوعی اجماع ملی در حمایت از دستاوردهای نظام و قانون اساسی و ارزش های حاصل شده از مبارزات مردم افغانستان گردید. اکنون نظام و نهادهای اساسی دولت به عنوان تکیه گاه اصلی مردم مطرح است و حمایت های همه جانبه مردم در سطح کشور از اردو و نظام، نشان داد که مردم هیچ تکیه گاهی مطمین تر از نهادهای قانونی و اساسی کشور نمی بینند.
محمد هدایت
Comments are closed.