در شامگاه روز دوشنبه و در نخستین روز ماه دلو 1397 حمله سنگینی بر یک مرکز نیروهای امنیت ملی در ولایت میدان وردک با یک تانک مملو از مواد منفجره صورت گرفت. رقم تلفات نیروهای امنیتی متفاوت گزارش شده است. اما در مجموع حادثه تلخی بود و خانواده های زیادی داغدار شدند و بخشی از بهترین نیروهای امنیتی کشور به شهادت رسیدند. گروه طالبان بلافاصله مسولیت این حمله تروریستی را به عهده گرفت و سرشار از غرور و افتخار از یک قتل عام دیگر سخن گفت.
هیچ تحلیلی در برابر این حادثه جوابگو نیست و نمی توان در باره آن چیزی گفت. جز آن که باید تاسف خورد و بر عاملان آن حادثه نفرین فرستاد. ما بارها در باره طالبان و گروه های افراطی شبیه آن و مذاکره و مفاهمه با چنین گروه هایی سخن گفته ایم. تاکید ما همواره بر این بوده است که با این گروه ها هرگز نمی توان به یک توافق دایمی و در نهایت به یک صلح رسید. زیرا هیچ قدر مشترکی بین دولت افغانستان به عنوان یک شخصیت حقوقی که دارای قوانین و الزامات مشخصی است و به بسیاری از کنوانسیون های بین المللی ملحق شده است، نیست؛ اما در برابر طالبان و گروه های خرد وریزی مانند طالبان به هیچ قانونی پابند نیستند و هرگز در فکر رفاه و آسایش مردم هم نیستند. بنابراین مفاهیمی چون صلح، مذاکره، مفاهمه و تعهدات مشترک در نزد طالبان و گروه های مثل آن بیهوده و بی معنا است.
در این که ما نیاز به صلح داریم جای شکی نیست و هیچ کسی مخالف صلح نیست. مخصوصا که اگر طعم چهار دهه جنگ و منازعه خونین و آوارگی را کشیده باشد. طبیعی است که صلح در وضعیت جنگی معنا پیدا می کند؛ وگرنه در جایی که جنگ و منازعه نیست، صلح وجود دارد و دیگر رفتن به دنبال آن معنا ندارد. اما این حقیقت را نیز باید در نظر داشت که صلح زمانی پدید می آید که اول طرفین منازعه بر سر موضوعات مشخص به نزاع پرداخته باشند و ثانیا بر برخی از مسایل بنیادی باورهای شان مشترک باشند. تا بتوانند با اتکا بر آن مسایل مشترک به تفاهم دست یابند.
اکنون طرف مقابل دولت افغانستان، گروه طالبان است و طالبان گروهی است که به دستور بیگانه و برای هیچ و یا برای همه چیز می جنگد. طالبان دقیقا خواستار یک نظام امارتی بر اساس ایدئلوژی خاص و تعطیلی مواد اساسی قانون اساسی افغانستان است. در نظام مورد نظر طالبان هیچ جایی برای حقوق زنان، حقوق شهروندی، آزادی های مدنی، آزادی بیان و دیگر ارزش های مندرج در قانون اساسی افغانستان نیست. به گفته یکی از فیلسوفان، جهان به سمتی می رود که اطلاعات در آن عمومی می شود و همه چیز در حوزه عمومی مطرح می گردد. در حوزه عمومی آنچه تعیین کننده است، کلام و گفتار انسانی است. گفتار و کلام انسانی دارای قواعدی است که همه انسان ها کم و بیش بر آن قواعد مسلط هستند. مهم ترین قواعد حاکم بر گفتار در حوزه عمومی عدالت، تفاهم و اخلاق است. اگر منازعه ای در جایی صورت گیرد که این قواعد بر آن حاکم نباشند، ختم منازعه صورت نخواهد گرفت.
گفتگو و مذاکره میان دو طرفی که حداقل یکی از آن ها تعلق به حوزه عمومی ندارد و قواعدی چون اخلاق، عدالت و تفاهم برای آن بی معنا هستند، مثل بازی با گوریل است. یک گوریل هرچند دست آموز باشد، وقتی شما با آن شطرنج بازی می کنید، ناگهان ممکن است بر میز شطرنج لگد بزند و همه چیز را بهم بریزد. اکنون متاسفانه باید گفت که پروسه صلح افغانستان نیز چیزی نیست جز بازی با گوریل هایی که به هیچ قاعده و قانونی پابند نیستند.
حمله بر یک مرکز نیروهای امنیتی در میدان وردک گواه روشن بر این است که گوریل ها به چیزی غیر از نابودی و تباهی مردم افغانستان فکر نمی کنند. بنابراین صلح و مذاکره با این موجودات عجیب الخلقه هیچ معنایی ندارد. بهتر آن است که دولت افغانستان و نهادهای امنیتی کشور بر پالیسی ها و استراتژی های نظامی و امنیتی خویش تجدید نظر کنند. در غیر آن زمان ازدست می رود و این مردم افغانستان هستند که باید تاوان این بازی را بپردازند. گوریل ها در فرجام به چیزی جز نابودی و ویرانی نمی اندیشند. 
Comments are closed.