آسمان کابل صبح‌ها و شام‌ها با انبوهی از ذرات دود و غباری که ناشی از زندگی بیش از پنج میلیون انسان در این شهر کوچک است، محصور می‌شود. آلودگی هوا در حدی است که همه روزه می‌توان ذرات دود و غبار را که بر فراز پایتخت سایه انداخته، مشاهده کرد. آنچه که به خصوص در فصل سرما کابل را تهدید می‌کند، بی‌ریختی فضای شهر و دودآلود بودن آن نیست، مسأله‌ی اصلی و نگران‌کننده این است که افزون بر پنج میلیون نفر ذرات مرگبار دود و غبار را تنفس می‌کنند. به همین دلیل و بر اساس آماری که با اغماض بسیار از سوی وزارت صحت و اداره ملی محیط زیست وجود دارد، بیان می‌کند که سالانه بیش دو هزار تن به دلیل امراض تنفسی یا ناشی از مشکلات تنفسی جان‌های شان را از دست می‌دهند. به صورت تخمینی در هر کیلومتر مربع در شهر کابل بیش از هفت‌هزار تن زندگی می‌کنند. به سخن دیگر تراکم جمعیت در شهر کابل بسیار زیاد است و به دلیل عدم مدیریت شهری در عرصه‌ی مسکن و خدمات شهری، رشد نفوس بیش از اندازه بی‌رویه و همراه با پیامدهای خطرناک زیست‌محیطی است. به دلیل نبود برق منظم، عدم دسترسی برخی نواحی به برق شهری، نبود کانالیزاسیون، خدمات گازرسانی و استفاده از انرژی غیر فسیلی، اکثریت قریب به اتفاق خانواده‌ها در کابل از چوب، ذغال سنگ و تیل برای گرم کردن و روشن کردن خانه‌های شان استفاده می‌کنند. یک ارزیابی چند سال پیش اداره محیط زیست نشان می‌دهد که تراکم آلاینده‌های هوایی در کابل هفت برابر بیشتر از حد نرمال آن است. به این معنا که شهروندان پایتخت آشکارا در معرض تهدید جدی آلودگی‌های هوایی قرار دارند، حتا بسیار بیشتر از شهرهای بزرگ جهان. در حال حاضر شرکت برشنا صرفاً کمتر از نصف برق مورد نیاز شهروندان پایتخت را آن‌هم به گونه‌ی نوبتی تأمین می‌کند. علاوه بر آن، اکثر مناطق خاکی است و هیچ تلاش قابل توجهی برای سرسبزسازی شهر کابل صورت نگرفته است. به این ترتیب، فقدان سرسبزی، خاک‌آلود بودن شهر، استفاده‌ی بی‌رویه‌ی پنج میلیون شهروند از ذغال سنگ و تیل و وجود ده‌ها هزار وسایط حمل و نقل و نبود کانالیزاسیون شهری سبب شده است که هوای کابل بر اساس استندردهای جهانی غیر قابل تنفس و هفت‌مرتبه آلوده‌تر باشد؛ به گونه‌یی که یک ارزیابی سه سال پیش نشان می‌دهد، در هر متر مکعب هوای کابل بیش از یک‌هزار ملی‌مایکرو ذرات مرگبار وجود دارد، در حالی که در شرایط نرمال این آلودگی باید ۱۵۰ ملی‌مایکرو در هر متر مکعب باشد. در این که اداره ملی محیط زیست خطرات و پیامدهای آلودگی هوا را به خصوص در کلان‌شهرهای کشور درک کند، تردید جدی وجود دارد؛ چه این‌که این اداره در این سال‌ها نه تنها برای کاهش آلودگی‌های هوا کاری نکرده که حتا در دو سال اخیر هیچ ارزیابی‌یی در این زمینه انجام نداده و گزارشی نیز در اختیار دولت و شهروندان قرار نداده است. مجموع بودجه ام‌سال این اداره بیش از ۳۳۸میلیون افغانی است. پرسیدنی است که این بودجه در کجا به مصرف می‌رسد؟ چرا تاکنون نه ابزار فنی ثبت و ارزیابی آلودگی هوا وجود دارد، نه این اداره به خود زحمت ارزیابی و گزارش‌دهی از این معضل را تقبل کرده است؟ در بسیاری از کلان‌شهرهای جهان به دلیل افزایش آلودگی هوا، روزهای از سال منع آمد و رفت تعیین و رخصتی عمومی اعلان می‌شود. به دلیل آسیب‌های فراوان اقتصادی چنین طرحی، انتظار نمی‌رود که این اداره به سادگی این طرح را اعمال کرده و مسئولیت‌اش را به فراموشی بسپارد. از طرفی دیگر، روشن است که مبارزه با آلودگی هوا نیازمند کار بینانهادی میان تمامی نهادهای دولتی، به خصوص وزارت صحت عامه، بخش زراعت، فواید عامه و وزارت شهرسازی و مسکن و نهادهای امنیتی و انرژی و شرکت برشنا است. اما پالیسی‌سازی و اعلام خطر و هماهنگی میان این نهادها برای غلبه بر این معضل بزرگ و مرگبار کار اداره ملی محیط زیست کشور است. اخیراً رییس‌جمهور غنی شاه‌زمان میوندی را به عنوان رییس این اداره برگزیده است. انتظار می‌رفت میوندی طرح‌های روشنی برای رفع آلودگی بیش‌ازحد هوای کابل و کلان‌شهرهای کشور به اجرا بگذارد. اما با فرارسیدن فصل سرما این اداره هم به خواب زمستانی فرو رفته است. این در حالی است با سرد شدن هوا، تراکم ذرات دود و غبار در سطح زمین بیشتر از باقی فصل‌ها است و از این رو خطرات بیش‌تری نیز به دنبال دارد. احتمالاً رییس‌جمهور غنی محصور در کاج‌های بلند ارگ، درک چندانی از هوای آلوده‌ی کابل ندارد، به همین دلیل نیاز است برای ایشان بگوییم که شام‌ها و صبح‌ها در کابل فاصله‌ی ده متری به دلیل آلودگی بیش‌ازحد هوا قابل مشاهده نیست و زیان اقتصادی ناشی از امراض مرتبط با آلاینده‌های هوا به طرز بی‌رویه و وحشت‌ناکی در حال افزایش است. اگر کسی تا کنون سرما نخورده باشد، احتمالاً غنی و یارانش در میان کاج‌زارهای ارگ است. بگذریم از این‌که سالانه و به خصوص در این فصل هزاران نفر به کام مرگ می‌روند؛ بیش از تلفات نیروهای امنیتی و حملات تروریستی. (اطلاعات روز)
Comments are closed.