در پی تشکیل ائتلاف های متعدد سیاسی، دیروز شورای تفاهم جریان های سیاسی نیز اعلام موجودیت کرد. این شورا متشکل از احزاب، جریان ها و ائتلاف هایی است که پیش از این نیز کارکرد حکومت را مورد انتقاد قرار می دادند. این شورا هدفش را برگزاری شفاف و عادلانه انتخابات اعلام کرده و در همین ارتباط رهبری و اعضای کمیسیون های انتخاباتی را زیر سؤال برده و آنها را وابسته و غیر مستقل دانسته است. از دید رهبران ائتلاف، کمیسیون های موجود قادر به برگزاری انتخابات شفاف در افغانستان نیست؛ بنابراین برای برگزاری انتخابات شفاف میکانیزم‌های جدید ایجاد شود و در کمیسیون‌های انتخاباتی تغییرات به میان بیآید. انتخابات یکی از اصول و کارویژه های دموکراسی است. بدون انتخابات آزاد، شفاف و عادلانه دموکراسی تحقق واقعی پیدا نمی کند. انتخابات از یک طرف زمینه مشارکت سیاسی مردم را در امورات کلان کشوری فراهم می سازد و از سوی دیگر زمینه چرخش قدرت میان نخبگان را آماده می کند. چرخش قدرت از تورم آن به دست افراد و یا گروه های خاص جلوگیری می کند و به نهادینه سازی دموکراسی و تقویت روحیه همپذیری و تکثر گرایی کمک می کند.
ما در یک دهه گذشته شاهد ظهور و سقوط ائتلاف های متعددی بوده ایم. ائتلاف هایی که در یک شرایط خاص و به منظور رسیدن به اهداف خاص شکل گرفته، اما پیش از آن که به اهداف خودشان برسند از هم پاشیده اند. اصولا ماهیت ائتلاف های سیاسی این است که به صورت مؤقتی و در کوتاه مدت شکل می گیرند، اما از آنجایی که این ائتلاف ها اهداف خاصی را دنبال می کنند، باید مانند یک تشکل سیاسی فعالیت ها و دیدگاههای شان روشن و شفاف باشند و در چوکات قانون سامان یابند. ائتلاف های سیاسی با هدف ها و مرام های شان از گروه ها و ائتلاف های مشابه شناخته می شوند. به این دلیل ائتلاف های سیاسی باید مانند احزاب سیاسی دارای اساسنامه و مرامنامه باشند تا در چوکات مشخص دربرگیرنده ای وجوه مشترک همه افراد، جناح ها و احزاب تشکیل دهنده خود باشند.
هر تشکل، گروه، جبهه یا ائتلاف سیاسی، نیازمند ترسیم چارچوب های خاصی است که بر مبنای آن، زمینه دستیابی به اهداف و برنامه های همسو را میسر سازد. تشکل های سیاسی باید قادر باشند تا بر مبنای قانون و منافع جمعی، چشم اندازهایی را برای بهبود وضعیت موجود ترسیم کنند و برای رسیدن به آن سیاست ها، خط مشی ها و پلان های مشخصی را ارائه دهند.
عمر ائتلاف ها گرچند کوتاه و محدود است؛ اما به هر حال ممکن است برای یک دوره انتخاباتی بر سرنوشت مردم تأثیر بگذارند و فرهنگ و کنش های مردم را هدفمند سازند. از اینرو لازم است که کارکرد ائتلاف ها نیز در چارچوب قانون نظم یابند و ائتلاف ها بر مبنای سلیقه ها و نیازهای شخصی و فردی شکل نگیرند. متأسفانه همانطوری که احزاب سیاسی در افغانستان از کارویژه های لازم برای یک حزب برخوردار نیستند؛ ائتلاف ها نیز از این امر مستثنا نیستند. ائتلاف ها نه برای رقابت در کاروزارهای انتخاباتی و کسب قدرت سیاسی که بیشتر برای رسیدن به امتیازات شخصی شکل می گیرند. از ویژگی این ائتلاف ها این است که یک هدف و یا چشم انداز روشنی برای آینده مردم و کشور ندارند. این ها تنها از وضع موجود انتقاد می کنند و ناکارایی و فساد در دستگاههای حکومتی را برجسته می سازد؛ اما برای بیرون رفت از وضع موجود طرح بدیلی ارائه نمی دهند؛ مثلا همین شورای تفاهم جریان های سیاسی که از احزاب، تشکل ها و ائتلاف هایی شناخته در کشور تشکیل شده، در نخستین کنفرانس شان کمیسیون های انتخاباتی را هدف قرار می دهند و خواهان برکناری تمامی کمیشنران و اعضای کمیسیون های انتخاباتی می شوند. کمیسیون های انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری 1393 کارکرد قابل قبولی از خود برجا نگذاشت. انتخابات ریاست جمهوری در فرجام به بحران کشیده شد. این بحران در پی یک توافقنامه سیاسی میان دو جناح رقیب تاحدودی کاهش پیدا کرد. در این توافقنامه هردو تیم شریک درقدرت، در توافقنامه روی اصلاحات انتخاباتی و تعدیل قوانین و تغییر ساختار کمیسیون های انتخاباتی تأکید کرده اند. این اصلاحات طی چند سال و با فراز و نشیب های زیاد انجام شد و افراد جدیدی در کمیسیون های انتخاباتی بر اساس معیارهای قانونی برگزیده شد. حال بر مبنای کدام قانون حکومت می تواند کمیسیون های انتخاباتی را تغییر دهد؟ چه تضمینی وجود دارد که کمیسیون های آینده بهتر و کاراتر از کمیسیون فعلی باشد. ائتلاف های سیاسی مانند احزاب و تشکل های سیاسی دیگر باید ساماندهی جریانات و رویدادهای سیاسی در زمان انتخابات منجر شود و به آگاهی مردم نسبت به مسایل مهم ملی کمک کند؛ وگرنه ممکن است به انحراف کشیده شود و پیامدهای ناخواسته ای را در سطح ملی به دنبال داشته باشد. (زکی)
Comments are closed.