بسته پیشنهادی کمیسیون اصلاحات انتخاباتی که یک هفته پیش به حکومت تحویل داده شده بود، دیروز تنها هفت ماده از یازده ماده پیشنهادی از سوی رئیس جمهور مورد تأیید قرار گرفت. گفته شده که رییس جمهور پیشنهادهایی را مورد تأیید قرارداده است که در مرحله اول کار برای اصلاحات ضروری بوده است. در فرمان ریاست جمهوری همچنین از کمیسیون مستقل انتخابات خواسته شده تا در تهیه جدول زمانی برگزاری انتخابات مجلس و شورای ولسوالی‌ها، پیشنهادهای کمیسیون اصلاحات انتخاباتی را عملی کند.
برگزاری انتخابات در افغانستان در دوره‌های گذشته پیوسته جنجالی بوده و با اتهامات گسترده تقلب و تخطی همراه بوده است. انتخابات اخیر ریاست جمهوری که یکی از حساس ترین و مهمترین انتخابات ها به شمار می رفت، متأسفانه به دلیل تقلب گسترده و اختلاف میان دو نامزد پیشتاز به نتیجه نرسید و حکومت وحدت ملی بر اساس توافق سیاسی و با میانجیگری آمریکا ایجاد گردید.
به همین دلیل آوردن اصلاحات در قانون و نهادهای انتخاباتی ضروری پنداشته شد و کمیسیون اصلاحات انتخاباتی نیز براساس همین ضرورت تشکیل شده است.
اگرچه با تشکیل کمیسیون اصلاحات انتخاباتی گام مهمی در راستای برگزاری انتخابات برداشته شده است، اما با توجه به موانع و چالش های متعددی که در مسیر برگزاری انتخابات و تضمین شفافیت آن وجود دارد، هنوز نمی توان به کارکرد کمیسیون و حکومت وحدت ملی امیدوار بود.
انتخابات یکی از مهمترین پروسه های انتقال قدرت از یک شخص به شخص دیگر و از یک تیم به تیم دیگر می باشد. در کشورهای توسعه یافته و عاری از فساد، انتخابات به معنای روند مسالمت آمیز و دموکراتیک انتقال قدرت است که خطر فعالیت های نامشروع برای به دست آوردن قدرت را از بین می برد. در کشورهایی که انتخابات وجود ندارد، انتقال قدرت لزوما بایستی از طریق خشونت آمیز و با توسل به شورش های مسلحانه و یا کودتاهای سفید و سرخ انجام بگیرد.
در کشورهای در حال توسعه و بخصوص کشورهای مملو از فساد، تبعیض و بی عدالتی، حکومت به عنوان منبع قدرت، ثروت و منزلت برای شخص، خانواده، قوم و گروه پنداشته می شود و از اینرو واگذار کردن آن به رقیب به معنای از دست دادن همه داشته های مادی و معنوی حاکمان تلقی می شود. بنابراین حکمروایان می خواهند تا مادام العمری از امتیازات حاکمیت بهره مند بوده و زمینه به قدرت رسیدن رقبا را از بین ببرند.
در افغانستان، اما مشکل بسیار فراتر از آن است. ناامنی یکی از چالش های مهم انتخابات به شمار می رود. بسیاری از قانون شکنی ها، تقلب ها و جعل کاری ها ریشه در ناامنی های کشور دارند. تا زمانی که امنیت در سراسر افغانستان بر قرار نشود، مشکل انتخابات نیز لاینحل با قی می ماند.
مسأله دوم قانون انتخابات است. قانون موجود با توجه به نقص هایی که داشت، نتوانست شفافیت و عدالت را در انتخابات را تضمین کند. برای برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه لازم است تا قوانین مربوط به انتخابات تغییر کنند. تغییر قوانین از صلاحیت های پارلمان است و چون وقت قانونی فعالیت مجلس به پایان رسیده است، این مجلس حق آوردن تغییر، تعدیل و اصلاحات در قوانین را ندارد.
چالش سوم خود کمیسیون های انتخاباتی است. این کمیسیون ها اگرچه اعتماد مردم را نسبت به کمیسیون ها از بین برد، اما مطابق قانون هنوز هم تنها نهادهای مشروع انتخاباتی به شمار می رود. این که اصلاحات در ساختار کمیسیون ها از راه های قانونی چگونه امکان پذیر می شود، ممکن است در آینده منشأ نزاع های زیادی را فراهم سازد.
مشکل چهارم حکومت است، حکومت از دوتیم رقیب تشکیل شده است. این دو تیم نظریات مختلف در باره انتخابات و نحوه برگزاری آن دارند. بدون شک وقتی قضیه کمی جدی تر شود، این اختلافات نیز برجسته تر و مشکل سازتر خواهد شد.
چالش پنجم تطبیق برخی از پیشنهادهای کمیسیون اصلاحات انتخاباتی است. توزیع تذکره الکترونیک، ابطال تمام کارت های رأی دهی، تغییر سیستم رأی دهی و ایجاد کمیته شفافیت انتخابات در عمل با موانع و دشواری های زیادی روبرو می باشد. اگر قرار باشد این موارد لحاظ شود، باید انتخابات تا دو- سه سال دیگر بازهم به تعویق بیفتد. (ح. زکی)
Comments are closed.