محور های اساسی اصلاحات وحکومتداری خوب درکشور

محور های اساسی اصلاحات وحکومتداری خوب درکشور

درسیزده سال گذشته در پهلوی اینکه در عرصه های مختلف پیشرفت های چشمگیری داشتیم، اما عقب مانی های نیز در چند حوزه و به صورت جدی داشته ایم. بیکاری، اعتیاد، خشونت در برابر زنان، بد امنی و از همه بدتر فساد گسترده ی اداری ونیز نهادینه نشدن حکومت داری خوب در کشور. مبارزه با فساد اداری وتقویت و ایجاد حکومت داری خوب از خواست های اساسی مردم ماست. بی کفایتی و موجودیت فساد اداری به صورت گسترده دربخش های عدلی و قضایی، ارگانهای عرضه کننده ی خدمات عامه، گمرکات، شهرداری ها، بخش های ترافیک و… آنقدرمردم را خسته ساخته است، که کاملآ باعث دلسردی مردم ازحکومت و دولتمردان شده است. پس حکومت جدید وقتی به کار آغازکرد که نیاز اساسی به اصلاحات جدی و گسترده در تمام بخشها و تقویت بخشیدن حکومت داری خوب احساس می شود. در این مقاله به محورهای اساسی اصلاحات وحکومتداری خوب به صورت کوتاه می پردازیم.
(الف) اصلاحات: 
چنانچه در پیش گفته شد، اصلاحات به صورت جدی و گسترده از خواستهای اساسی مردم است، حکومت وحدت ملی که از آغاز کار دست به یک سلسله اقدامات اصلاحی و ضد فساد اداری زد، بایستی این کار را جدی وهمه جانبه دنبال کند، اقدامات رییس جمهور غنی در برابر مفسدین کابل بانک ستودنی است ومردم انتظار دارند که این امر بازهم جدی ترپیگیری گردد. طرح های پیشنهادی ما برای نهادینه ساختن اصلاحات جدی وگسترده درتمامی سطوح ولایه های نظام چنین خلاصه می شود:
1- تطبیق جدی وهمه جانبه ی قانون بالای همگان، که با تطبیق قانون اصلاحات را می توان به صورت درست به هدف رسانید.
2- تامین وتعمیم عدالت اجتماعی، با تطبیق وتامین عدالت اجتماعی خوبتر می توانیم به اصلاحات دست یابیم. عدالت ازجمله اصول و ارزش های دینی ما نیز به شمار می رود, وقتی عدالت نباشد، ظلم بالای مردم سایه می اندازد. گفته ی داریم که (با کفرملک بقا می داشته باشد، اما با ظلم نمی تواند ملک بقا کند) پس تامین عدالت باید در صدر پروسه ی اصلاحات قرار داشته باشد
3- اصلاحات از بالا به پایین صورت گیرد. دیده می شود که وقتی یک مامور پایین رتبه چند هزار افغانی رشوت گرفته چندین ماه حبس شده و یا محکمه ی وی طول کشیده، اما وزیر یا زور داری اگر چند لک دالر را اختلاس کرده باشد، کسی گفته نمی تواند که جناب بالای چشم شما ابرو است. پس اصلاحات باید از بالا به پایین صورت گیرد.
4 – اصلاحات نباید سطی باشد، بل بایستی به صورت ژرف وعمیق، علمی و دارای اهداف مشخص باشد.
5- سپردن کار به اهل کار: حدیثی شریف داریم که گفته شده (زمانیکه کارها به اهلش سپرده نشود، منتظر قیامت باشید) پس سپردن کارها به اهل آن ازجمله اصول اساسی و اولیه ی اصلاحات شمرده می شود. از اینروباید به صورت دقیق وبا دلسوزی تمام از سوی دولتمردان کارها به اهل آن سپرده شود.
6- نقش دادن به نهادهای مدنی: در پروسه ی اصلاحات دولت باید نهادهای مدنی را نیز شامل ساخته وشفافیت پروسه را تضمین نمایند. درصورتیکه نهادهای فعال مدنی از پروسه ی اصلاحات در کشورنظارت کنند، این ماموریت خوبتر و زودتر به هدف می رسد.
7- حمایت سیاسی: اگر پروسه و روند اصلاحات از حمایت قوی وهمه جانبه ی سیاسی دولت برخوردارنباشد، بعید خواهد بود که کشتی شکسته ی اصلاحات به ساحل امن اهداف عالی و بزرگ برسد. ازاینرو در قدم نخست دولتمردان باید عملآ ثابت سازند که از روند اصلاحات گسترده و سرنوشت سازبرای کشور ازهیچ نوع حمایت گسترده ی سیاسی دریغ نمی کنند.
8- زنده ساختن اصل مکافات ومجازات : در صورتیکه این اصل انسانی ودارای ارزش بلند جدی پنداشته نشود، اصلاحات وادعای آن در واقع مشت کوبیدن درتاریکی است، مجرم اگر مجازات وخدمتگاران اگر مکافات نشوند، گلیم اصلاحات را جمع باید کرد.
(ب) حکومتداری خوب: 
در حکومتداری خوب هدف اساسی عرضه خدمات عامه به صورت مساویانه برای شهروندان و مبارزه ی جدی در برابرفساد وبی عدالتی است. ما سخت به حکومت شفاف و حسابده نیازداریم، برای رسیدن به بحث حکومتداری خوب این طرح را می توان جدی پنداشت. 
1- تقویت مشارکت مردم: اگر در تصمیم گیری های کلان مردم مشارکت داشته باشند وهرقدرشگاف وفاصله میان مردم و دولت کوتاه گردد، حکومتداری خوب به معنای واقعی آن تطبیق می گردد.
2- آینده نگری و تعیین اهداف و دیده گاه های مشخص توام با استراتیژی ها و پالیسی های ملی در تمام سطوح وعرصه ها.
3- عدالت محوری: همانطوریکه تامین عدالت ازجلمه ی اصول اساسی اصلاحات است، ازجمله ی ارزش های کلان حکومتداری خوب به شمارمی رود، پس عدالت، عدالت و عدالت.
4- برابر با استندرد های جهانی: اصول و قاعده های حکومتداری خوب باید با استندرد های پذیرفته شده ی جهانی برابرباشد، تا بتوانیم به کاروان تمدن بشری زودتر برسیم. 
5- تعریف پدیده ها: در حکومتداری خوب نیاز است تا پدیده های محوری واساسی را تعریف نموده و حدود وثغور آنرا مشخص کنیم. پدیده های چون منافع ملی, دوست و دشمن، سیاست خارجی و… دقیقآ باید تعریف گردد.
6- تخصص گرایی :- از جلمه ی اصول کلیدی حکومتداری خوب، تخصص گرایی و ارزش قایل شدن به نیروی متخصص جامعه است، باید به آنها مجال داده شود تا در تصمیم گیری های کلیدی وسر نوشت ساز نقش جدی داشته باشند. متخصصان متعهد تنها می توانند که حکومتداری خوب و اصلاحات را رهبری کنند.
7- جوان گرایی : بالاتر از % 65 نفوس کشور را جوانان تشکیل می دهد، اگر اداره را جوان بسازیم, جوانان با تخصص، دانستن فن آوری نوین، انرژی و توانایی های بالقوه می توانند. روند اصلاحات وحکومتداری خوب راه خوبتر رهبری کنند.
8- شفافیت وحسابدهی: از اصول اساسی حکومتداری خوب شفافیت وحسابدهی است، هرقدرکارکردهای حکومت شفاف باشد و به هر پیمانه که حکومت به ملت حسابدهی درست نماید، به همان پیمانه حکومتداری خوب به کمترین وقت درکشور نهادینه شده و از حمایت ملت ومردم زودتر و قوی تر برخوردار می شود.
9- نظارت وارزیابی: اصول دیگر هم نظارت وارزیابی جدی از اعمال حکومت است، هرقدر به نهادهای آزاد ومستقل مانند نهادهای مدنی و رسانه ها مجال داده شود تا ناظر وارزیابی کننده ی کارکردهای حکومت باشند، عرضه ی خدمات بهتر و شفاف وهمگانی برای شهروندان قویتر می شود. پس با راهکارهای هشتگانه ی ارایه شده دربخش اصلاحات و راهکار ها نه گانه ی ارایه شده در مورد حکومتداری خوب، باور ما اینست که حکومت وحدت ملی می تواند به دو بخش عمده ی یاد شده کارهای سودمندی را انجام داده و جلو چاق و فربه شدن فساد اداری و زیاد شدن فاصله میان دولت و مردم را بگیرد.
سید مصطفی سعیدی