با گسترش جغرافیای جنگ در کشور، همسایه‌های دور و نزدیک نسبت به ادامه این وضعیت، دید‌گاه‌ها و عملکردهای متفاوتی داشته‌اند. سفارت هند در کابل، وضعیت امنیتی چندین ولایت را »خطرناک«دانسته و گفته است که شهروندان هند با تهدیدات جدی مواجه‌اند.
سفارت این کشور از شهروندانش در افغانستان خواسته است که تدابیر امنیتی را به صورت جدی مراعات کنند و از گشت‌و‌گذار غیرضروری اجتناب ورزند.
در همین حال رسانه‌های دولتی اوزبیکستان اعلام کرده‌‌اند که شوکت میرضیایف، رییس جمهور این کشور، در گفت‌وگوی تلفنی با امام‌علی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان، در مورد وضعیت »خطرناک«افغانستان در امتداد مرز با تاجیکستان بحث و تبادل نظر و وضعیت در مرز با این کشور را بسیار متشنج ارزیابی کرده است.
هم‌زمان با این، به دنبال تشدید جنگ در شمال کشور، خبرگزاری دولتی تاجیکستان (خاور) گزارش داده است که نیروهای مسلح این کشور در خط دوم دفاعی در مرز با افغانستان به یک »رژیم خاص«منتقل شده‌اند. فریدون محمدعلی‌زاده، سخنگوی وزارت دفاع تاجیکستان، به خبرگزاری خاور گفته است که نیروهای امنیتی این کشور با دیگر نیروهای مرزبانی از سرحدات تاجیکستان محافظت می‌کنند.
او افزوده است: »این روزها هیچ تجهیزات یا نیروی اضافی تحویل داده نشده است و فعلاً برنامه‌ای برای انجام این کار وجود ندارد؛ زیرا اوضاع ناپایدار در افغانستان ما را مجبور کرده است تا واحدهای نظامی خود را در خط دوم دفاع تقویت کنیم.«
طبق گزارش خبرگزاری خاور تاجیکستان، در جریان ۱۰ روز گذشته درگیری‌ها بین نیروهای امنیتی و جنگ‌جویان طالبان در چهار نقطه مرزی تاجیکستان رخ داده و هشت منطقه و دو پاسگاه مرزی به دست طالبان افتاده است.
پیش‌تر کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان گفته بود که در پی حمله طالبان بر شیرخان بندر در ولایت کندز، حدود ۱۳۴ نیروهای امنیتی از مرز عبور کردند و به تاجیکستان رفتند. این کمیته هم‌چنان گفته است که ۱۷ نیروی امنیتی افغانستان پس از حمله طالبان از ولسوالی کلدار بلخ به تاجیکستان آمده‌اند.
فرهاد عظیمی، والی ولایت بلخ، این اظهارات را رد کرده و گفته است که هیچ نیروی امنیتی از ولسوالی کلدار به تاجیکستان نرفته است.
با این حال، وزارت خارجه اوزبیکستان می‌گوید که در تاریخ ۲۶ جون سه سرباز افغان و در تاریخ ۲۷ جون ۴۴ سرباز مرزی افغانستان از مرز مشترک عبور کرده، اما از سوی نیروهای مرزی اوزبیک دوباره به افغانستان فرستاده شده‌اند. در همین حال، وزارت خارجه اوزبیکستان می‌گوید که در دو روز پی‌هم سربازان افغانستان با عبور از مرز مشترک میان دو کشور، وارد خاک اوزبیکستان شده‌اند. خبرگزاری «KUN» اوزبیکستان به نقل از وزارت خارجه این کشور می‌گوید که در تاریخ ۲۶ جون نیروهای مرزی افغانستان وارد قلمرو اوزبیکستان شده‌اند.
این کشور هم‌چنان از افزایش تنش در افغانستان ابراز نگرانی کرده است. براساس بیانیه‌ای که وزارت امور خارجه اوزبیکستان نشر کرده است، ۴۴ نیروی مرزی افغانستان و یک گروه مسلح محلی از منطقه شورتپه ولایت بلخ وارد قلمرو این کشور شده‌اند. در تاریخ ۲۳ جون نیز ۵۳ نظامی افغانستان به اوزبیکستان فرار کردند، اما تمام آن‌ها دوباره از سوی نیروهای مرزبانی اوزبیکستان به افغانستان ردمرز شدند.
وزارت خارجه کشور نیز عبور شماری از اتباع افغانستان به خاک اوزبیکستان را تایید کرده و گفته است که به صورت جدی و همه‌جانبه بررسی و تحقیق می‌کند تا دلایل و ابعاد این حادثه روشن شود. در اعلامیه وزارت خارجه آمده است: «ما به قوانین حاکم بر مناسبات سرحدی کاملاً متعهد بوده و تطبیق آن را برای تأمین امنیت کشورها و حفظ روابط دوستانه با کشورهای همسایه مهم می‌دانیم.»
از جانب دیگر شاه‌محمود قریشی در اظهاراتی گفته است که پاکستان در جریان سال‌های گذشته میزبان ۳.۵ میلیون مهاجر افغان بوده است و از این بیشتر نمی‌پذیرد. او افزوده است که پاکستان باید مرزهای خود را ببندد و از منافع ملی خود دفاع کند. شاه‌محمود قریشی ابراز نگرانی کرده است که افزایش خشونت‌ها در افغانستان ممکن است سبب سرازیر شدن مهاجران بیشتر به پاکستان شود.
پیش از این عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، نیز در مصاحبه‌ای با نیویارک تایمز گفته بود که اگر طالبان بر افغانستان تسلط پیدا کنند، پاکستان مرزهای خود را می‌بندد. خان هم‌چنان تأکید کرده بود که تلاش طالبان برای تسلط بر افغانستان از طریق نظامی، به جنگ داخلی می‌انجامد و سبب هجوم مهاجران به پاکستان می‌شود.
با این حال وزارت خارجه تأکید کرده است که افغانستان همواره خواهان بازگشت دوام‌دار و عزتمند مهاجران افغان به کشور بوده است و در این راستا در چهارچوب ساختارهای موجود همکاری دوجانبه به شمول پلان عمل افغانستان ـ پاکستان برای صلح و هم‌بسته‌گی (APAPPS) با جانب پاکستان کار می‌کند.
در اعلامیه وزارت خارجه که روز دوشنبه، هفتم سرطان، نشر شد، گفته شده است که انتظار می‌رود تا کشورهای همسایه از مساله مهاجران به عنوان ابزار فشار بر افغانستان استفاده نکنند.
وزارت خارجه تأکید کرده است که همکاری‌های صادقانه پاکستان در راستای ختم خون‌ریزی و تأمین صلح پایدار و همه‌شمول در افغانستان به مراتب مؤثرتر از اظهار نظرها و پیش‌بینی‌های نگران‌کننده از جانب مقام‌های دولت این کشور است.
وزارت خارجه ایران نیز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که با دقت تحولات نگران‌کننده در افغانستان را دنبال می‌کند.
محمد‌ابراهیم طاهریان، نماینده ویژه ایران در امور افغانستان، در دیدار با عبدالله عبدالله، گفته است: »ایران از تلاش‌های صلح در افغانستان حمایت می‌کند و پایان جنگ و تامین صلح در افغانستان از طریق راه‌حل سیاسی همه‌شمول و فراگیر مذاکره و گفت‌وگو را خواهان است.«
آقای طاهریان تاکید کرده است: »ایران طرفدار حل بحران کنونی افغانستان از راه مذاکره و گفت‌وگو است و از ادامه جنگ و بحران در افغانستان طرفداری نمی‌کند.«
حسین حیدری
Comments are closed.