صلح فقط با محوریت افغانستان ممکن است

پس از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان طی دو روز اخیر زلمی خلیل زاد نماینده ایالات متحده در امور صلح افغانستان بازی شکست خورده صلح را دو باره آغاز کرده است. این بار او این روند را از اسلام آباد کلید زده است و در پاکستان با مقامات عالی رتبه این کشور و هم چنین نمایندگانی از گروه طالبان دیدار داشته است. به نظر می رسد آقای خلیل زاد هنوز درس های لازم را از روند صلح افغانستان نیاموخته است. او به مدت نه ماه تمام با نمایندگان طالبان در قطر مذاکره کرد و در تمام این مدت دولت افغانستان را به حاشیه برد و طالبان را به متن آورد؛ اما سرانجام خوش بختانه بازی خطرناکی را که “فرستاده” شروع کرده بود با یک توییت رییس جمهور ایالات متحده ملغی گردید و همه کوشش های وی به باد فنا رفت. این که هدف خلیل زاد از بازی یک جانبه صلح با طالبان چه بود بماند برای تاریخ؛ اما اگر چنانچه آن صلح به نتیجه می رسید و انتخابات ریاست جمهوری به بهانه صلح به تعویق می افتاد معلوم نبود که چه سرنوشتی بر مردم افغانستان تکرار می گردید و وضعیت به کدام سو می رفت.
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری از این منظر یک گام بزرگ و تاریخی برای مردم افغانستان و به منزله عبور از یک گردنه دشوار و ناهموار بود. تقریبا هیچ کسی نه در عرصه بین المللی و نه در عرصه داخلی به انتخابات باور نداشت و هر کسی چیزی از روند صلح افغانستان می خواست و همگی انتخابات را تنها مانع رسیدن به خواسته های نامشروع خویش می دانستند. اما دولت افغانستان با سماجت و مقاومت در برابر همه کارشکنی ها و رذالت ها ایستاد و انتخابات را به مثابه تنها راه عبور از بحران مطرح کرد و آن را عملی ساخت.
اکنون که انتخابات برگزار شده است و ما در آستانه شکل گیری یک  حکومت مشروع و منتخب هستیم دیگر هیچ بهانه ای برای دور زدن دولت افغانستان و به حاشیه راندن آن وجود ندارد. زلمی خلیل زاد شاید به این دلیل که هنوز نتیجه انتخابات افغانستان مشخص نشده است و هنوز رییس جمهور افغانستان به عنوان یک نامزد مطرح است به افغانستان نیامده است و نخستین مشوره ها را با مسولین افغانستان انجام نداده است. اما اصل قاعده این است که او باید اول با رهبری حکومت افغانستان مشوره های خویش را مطرح کند و آن گاه به دروازه اسلام آباد و به پیشگاه طالبان برود.
در تمام مدت روند مذاکرات گذشته تنها خواست مشروع مردم و دولت افغانستان از ایالات متحده و شخص آقای خلیل زاد این بود که او روند صلح را با مشوره و در هماهنگی با رهبری حکومت افغانستان به پیش ببرد؛ اما متاسفانه همواره از این امر استنکاف صورت گرفت و دولت و مردم افغانستان همیشه از جریانات پشت پرده صلح به دور بودند. شکست روند صلح خلیل زاد با طالبان به این دلیل قابل پیشی بینی بود که در آن مردم و دولت افغانستان هیچ جایگاهی نداشتند. طرف اصلی وی نمایندگانی از گروه طالبان بودند که نه باور به صلح داشتند و نه اراده کافی و نه اختیار از خود. آنان در هر موردی باید مرتب با منابعی در پاکستان هماهنگی می کردند و سرانجام با نماینده خاص ایالات متحده به توافق گنگی رسیدند که سرانجام عملی نگردید و به گفته ترامپ مرد.
آن چه طی دو روز گذشته از اسلام آباد شروع شده است در ادامه همان بازی شکست خورده قطر است و شکست آن نیز از همین اکنون قابل پیش بینی است. دلیل آن نیز روند مذاکرات بر سیاق گذشته و فراموش کردن دولت و مردم افغانستان است. بدون شک اگر روند صلح مثل گذشته در غیاب دولت و مردم افغانستان صورت گیرد و در آن دولت افغانستان مالکیت و محوریت اصلی را نداشته باشد، دست اندرکاران این روند بدانند که شکست آن قطعی و حتمی است.
امیدواریم عملکرد طالبان در سال های گذشته و عزم این گروه بر کشتار و قتل مردم افغانستان که تا روزهای انتخابات نیز ادامه داشت و هم اکنون نیز ادامه دارد، درس های کافی را برای همه ما به ارمغان آورده باشد. همه بدانند تا زمانی که دولت افغانستان در محوریت روند صلح قرار نداشته باشد و تا زمانی که طالبان به حد کافی آدم نشده باشند هر گونه اقدامات در راستای صلح منجر به شکست خواهد شد و به جایی نخواهد رسید.

محمد هدایت