فرستاده در جنوب؛ چرا خلیلزاد به قندهار رفت؟

مقام ‌های محلی قندهار گفته ‌اند که زلمی خلیلزاد؛ نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در سفرش به قندهار با بزرگان قومی این ولایت دیدارمی‌ کند.

زلمی خلیلزاد صبح روز سه‌شنبه (13 حمل) به قندهار رفت و قرار است با بزرگان قومی این ولایت دیدار کند.

عزیزاحمد عزیزی؛ سخنگوی والی قندهار گفته است که ملاقات‌های آقای خلیلزاد در داخل میدان هوایی این ولایت در نظر گرفته شده و وی به گونه جداگانه با بزرگان «لوی قندهار» درباره صلح افغانستان دیدار و گفتگو خواهد کرد.

این اولین باری است که خلیلزاد در پیوند به روند صلح افغانستان برای دیدار با بزرگان قندهار به این ولایت سفر می‌ کند.

آقای خلیلزاد روز دوشنبه با رهبران حکومت و برخی چهره های سیاسی در کابل دیدار کرد.

دیدار با بزرگان قومی «لوی قندهار» از سوی فرستاده ویژه امریکا برای صلح افغانستان، حاوی معناها و پیامدهای زیادی است. این دیدار نشان می دهد که امریکا همچنان معتقد است که قندهار کانون سنتی سیاست و قدرت در افغانستان است و مقدرات این کشور از سوی بزرگان «لوی قندهار» رقم می خورد.

امریکا می داند که علیرغم کنار رفتن حامد کرزی، ترور بحث برانگیز جنرال رازق و ریاست جمهوری اشرف غنی، قندهار هنوز نقش اصلی را در تعیین مسیر آینده افغانستان بازی می کند. به همین دلیل، ایالات متحده برای اعمال نقشه بعدی خود برای آینده افغانستان، نیازمند جلب حمایت بزرگان قومی «لوی قندهار» است. برای امریکایی ها نظر بزرگان قندهاری حتی نسبت به حمایت ارگ کابل از برنامه های واشنگتن برای صلح با طالبان و چشم انداز سیاسی پیش روی افغانستان، مهم تر و راهبردی تر است.

از جانب دیگر، در هفته های اخیر، موضع گیری های فراوانی از سوی شماری از مراجع داخلی و خارجی صورت گرفته است که مبنای مرکزی آن، قرار داشتن مانعی به نام ارگ کابل در برابر روند صلح امریکا با طالبان است. در این شکی نیست که هیچیک از این موضع گیری ها به طور مستقیم از زبان امریکایی ها بیان نشده؛ اما طرح آن در فضای سیاسی عمومی مرتبط با صلح افغانستان، نشان می دهد که امریکا هم به نحوی با این ایده موافق اند و حکومت افغانستان را مانع و مخل برنامه های خود برای صلح با طالبان می داند، حتی اگر این موضع، از زبان کسی مانند عمران خان پاکستانی بیان شده باشد.

تنش هایی که در روابط کابل – واشنگتن بر سر روند صلح امریکا با طالبان بروز کرد و با اظهارات جنجال برانگیز حمدالله محب؛ مشاور امنیت ملی اشرف غنی در واشنگتن، تشدید شد، ریشه در همین نگاه دارد و نشان می دهد که واشنگتن نسبت به نقش کنونی کابل در روند صلح، خوشبین نیست و از سماجت، اصرار و خیره سری ارگ ریاست جمهوری در خصوص لزوم مالکیت و مدیریت این روند توسط حکومت افغانستان به ستوه آمده است.

در تازه ترین دیدار زلمی خلیلزاد با اشرف غنی در کابل نیز سه نکته مهم، کاملا مشهود بود؛ یکی اینکه آقای خلیلزاد تقریبا یکی از آخرین دیدارهایش در کابل را با اشرف غنی انجام داد و این خود می توانست حامل پیام منفی و راوی تنش های جاری میان آنها باشد. دوم اینکه دیدار دوطرف، در فضایی کاملا سرد و غیر دوستانه و در پشت یک میز کاری صورت گرفت که نمایانگر تحقیر نماینده امریکا و بی اعتنایی به او از جانب حکومت افغانستان بود. و نکته سوم هم اینکه حمدالله محب، تقریبا همزمان با سفر زلمی خلیلزاد به کابل، در سفری غیر معمول، راهی کنر و نورستان شد و در هیچیک از دیدارهای رسمی او با مقام های کابل، حضور نداشت؛ در حالی که او از اعضای مهم و ارشد هیأت مذاکره کننده ای است که از سوی اشرف غنی تعیین شده است.

در چنین شرایطی، «فرستاده» به جنوب رفت تا با استفاده از شگرد قدیمی قدرت های خارجی، برای مهار کژتابی های کابل، از قدرت بلامنازع قندهار مایه بگذارد؛ شاید به منظور از راه برداشتن «مانعی» به نام ارگ از مسیر روند صلح با طالبان، شاید حتی به هدف فراهم سازی تمهیدات لازم برای تشکیل دولت موقت و برگزیدن چهره ای از «لوی قندهار» در رأس آن و شاید به نیت القای خواسته اصلی امریکا به بزرگان قندهاری و بازتاب آن در جرگه صلحی که قرار است از سوی اشرف غنی در کابل برگزار شود.

علی موسوی