چرا تجارت تریاک پررونق تر می شود؟

به گزارش (afghanpaper)، عامل اساسی تداوم جنگ در دو دهه اخیر افغانستان کشت کوکنار و تولید تریاک است و تا زمانی که دولت نتواند کشتزارهای مواد مخدر را نابود کند، جنگ داخلی نیز پایان نمی یابد.
با وجود میلیاردها دالر کمک برای مبارزه با فساد در کشور، چرا همچنان فساد بزرگتر و تجارت تریاک پررونق تر می شود؟ جواب در تجارت تریاکی جهان و بویژه بهشت معتادان دنیا، افغانستان است، زیرا فروش مواد مخدر بعد از تجارت سلاح و نفت، سومین منبع عایداتی بزرگ کارتل های بین المللی می باشد که عایدات سالانه مافیای آن حدود 390 تا 500 میلیارد دالر است و براساس تخیمن های صندوق وجهیبین‌المللی(IMF)، سالانه از ۵۰۰ بیلیون تا 1.5 تریلیون دالر از درک مواد مخدر پول‌شویی شده و وارد بانک‌های جهان می‌شود که 2.5 درصد عاید خالص کل جهان را تشکیل می‌دهد. بدین ترتیب، قاچاقچیان بین‌المللی مواد مخدر پنجمین قدرت مالی جهان را می‌سازند.
در این میان قاچاقبران افغانستانی سالانه 1.3 تا 1.5 میلیارد دالر سود می برند که حدود 2.6 تا 2.7 میلیارد دالر سالانه از این راه به بانک های کشور واریز شده که 27 درصد عاید ناخالص ملی (GDP)را می‌سازد.
با وجود تمامی این ارقام هنگفت که نشان دهنده اقتصاد آلوده به تریاک جهان و افغانستان است با شرکایی داخلی و بین المللی و شبکه وسیعی از قومندانان محلی و سرحدی، پولیس و مقامات ارشد دولتی در مرکز و ولایات به یک اقتصاد بزرگ تبدیل شده است و ذی نفع اند.
این اقتصاد بر پایه ناامنی هر روز شکوفاتر و پرورنق تر می شود و تنها دهقانان در بی کاری مجبور به کشت کوکنار می شوند، جوانان در ناامیدی و جنگ به مواد مخدر روی می آورند و مردم افغانستان در رکود اقتصادی از بزرگترین قربانیان این تجارت هستند.
افغانستان زمانی می تواند به صلح دست یابد که منبع تمویل جنگ که همان کشت کوکنار و تولید تریاک است، ریشه کن شود و رهبران افغانستان و متحدین بین المللی قبل از هر کاری باید اراده سیاسی برای محو این کشتزارها و جایگزنی برای کشت داشته باشند.
کشت بدیل تنها راه حلی است که در سال های گذشته موفقیت آمیز بوده و با اجرای برنامه “زون غذایی” در 10 ولسوالی ولایت هلمند که دهقانان هنگام فصل کشت تریاک در سال های 2009 تا 2010 کودکیمیایی، گندم و دیگر غلات دریافت کردند، کشت تریاک در سال های 2014 و 2015 نسبت به دیگر مناطق کاهش داشته است.
از سوی دیگر، خطرناک ترین بُعد تولید کوکنار در افغانستان، وجود حدود دو و نیم معتاد ( 7 درصد از کل جمعیت) در کشور است که هم آینده کشور را تهدید می کند و هم این لشکر بی کاران افغانستان آماده جذب در گروه های تروریستی می باشند.
چگونه افغانستان به بهشت کوکنار جهان تبدیل شد؟
کوکنار در زمان حاکمیت ظاهر شاه و جمهوری داوود خان در برخی از نقاط افغانستان به صورت محدود کشت می شد اما در آن زمان فقط برای مصارف داخلی و دارویی بود.
اما در دوران جنگ های تنظیمی و با تشویق آی اس آی پاکستان و سازمان های امنیتی غربی، کشت کوکنار افزایش و با روی کار آمدن حکومت طالبان به چنان رونقی رسید که فقط در سال 1999، تریاک 4600 تن تولید شد.
حضور امریکا و غرب با شعار مبارزه با تروریسم و نابودی طالبان در افغانستان، کشور را تبدیل به بزرگترین تولید کننده تریاک و هرویین در جهان کرد و تولید این محصول 35 بار افزایش یافت و نظامیان بریتانیایی که مسوولیت مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر را در ولایت هلمند به عهده داشته اند، این ولایت را به مرکز اصلی کشت کوکنار تبدیل و زمین های تحت کشت آن، رقمی سرسام آور به خود گرفت.
حضور غربی ها در افغانستان چنان در رشد کوکنار تاثیرگذار بود که در سال 2004 و تنها با گذشت دو سال از حضور نظامیان بریتانیایی در این ولایت، افغانستان 87 درصد مواد مخدر جهان را تولید و به مقام اول صعود پیدا کرد.
گفتنی است که حدود ۸۹ درصد تریاک در مناطق جنوب، شرق و جنوب غربی افغانستان تولید می‌شود که بر اساس ارقام منتشره شده ملل متحد ولایات هلمند، قندهار، فراه و ننگرهار به ترتیب ولایات های هستند که بیشترین کشت کوکنار صورت می‌گیرد. 
وجود فساد گسترده در کل کشور، دست های آلوده مقامات بلندپایه دولتی و کشورهای غربی، اقتصاد تریاک را به تجارتی نجومی تبدیل کرده است که منبع تمویل کننده گروه های تروریستی است و تا زمانی که افغانستان در ناامنی و جنگ به سربرد این تجارت نیز پرورنق می باشد.
با آغاز تشکیل دولت تحت حمایت غرب و امریکا که یکی از اساسی ترین وظایف خود را مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر عنوان کرده اند و با سرازیر شدن میلیاردها دالر کمک نقدی و مرگ هزاران سرباز افغانستانی و خارجی، کشت کوکنار نه تنها کاهش نداشته بلکه افزایش چشمگیری نیز داشته است.
زمانی که 70 درصد مقامات دولتی در تولید و قاچاق مواد مخدر سهیم هستند و وجود طالبان وابسته به کشت این محصول است، حقیقت تلخ جنگ نیز برای افغانستان می باشد.
تریاک یک تجارت غیرقانونی برای افغانستان است و به همین دلیل با راکد کردن اقتصادداخلی کشور، تمامی عواید آن به مافیای داخلی و خارجی آن می رسد و فقط فساد برای کشور می ماند.
افغانستان می تواند با ریشه کن کردن کاشت کوکنار به صلح پایدار دست یابد اما برای فضای کنونی کشور، رویایی است دست نیافتنی که شاید در آینده شاهد آن باشیم.