روز گذشته بند سلما با حضور رئیس جمهور غنی و نارندرا مودی، نخست وزیر هند به بهره برداری رسید. ساخت بند سلما مهمترین اقدام در راستای مهار آب در افغانستان به شمار می آید. این بند در تولید انرژی و رشد و تقویت زراعت کمک خواهد کرد. بند سلما را می توان مهمترین گام در استقلال انرژی و آوردن روشنایی در خانه های شهروندان افغانستان دانست. بهره برداری این سد نوید از فردای روشن جامعه افغانستان است. در ذیل مزایای آن را مورد بررسی قرار می دهم.
مزایایی اقتصادی: بند سلما ظرفیت فراهم آوری آب مطمئن برای 35000 هکتار زمین زراعتی موجود و تهیه آب برای 45000 هکتار زمین جدید را دارا می باشد. به عبارت دیگر، این بند برای 35000 هکتار زمین آب فراهم می کند که قبلا مجراهای مطمئن برای فراهم آوری آب برای آن وجود نداشت. در کنار آن ظرفیت تهیه آب برای 45000 هکتار زمین جدید را نیز ممکن گردانیده است. از این جهت، بند سلما بزرگترین پروژه در دوره جدید است که زمین های زیادی را مورد استفاده دهقانان قرار می دهد. از آنجایی که افغانستان یک کشور زراعتی است و زیر کشت در آوردن 45000 هزار هکتار زمین جدید بدون شک می تواند روند در اقتصاد کشور محسوب شود. بنابراین، بهره برداری بند سلما را می توان بزرگترین اقدام حکومت برای رونق اقتصادی کشور به حساب آورد. هرات از جمله ولایت های کشور است که ظرفیت تولید زعفران با کیفیت بالا را دارد. براساس گزارش ها، زعفران هرات بهتر از زعفران ایران است. تهیه آب برای زمین های زراعتی در واقع، رشد و تقویت کشت زعفران نیز هست. از آنجایی که زعفران یکی از محصولات بدیل برای کشت کوکنار به حساب می آید، افزایش کشت زعفران در کشور می تواند کاری در راستای زدودن اقتصاد جنگی محسوب شود. آنچه جامعه را ما فلج کرده است ادامه جنگ در کشور است. جنگ تا زمانی جریان خواهد داشت که اقتصاد جنگی در کشور وجود داشته باشد. بنابراین، در کنار اینکه مزایایی زیادی اقتصادی برای کشور دارد برای زدودن و کاهش اقتصاد جنگی در کشور کمک می کند.
تأمین انرژی: افغانستان ظرفیت تولید انرژی زیادی را دارد اما، تا هنوز به دلایل ناامنی، فساد گسترده و ناکارآمدی نهاد ها امکان استفاده از ظرفیت ها ممکن نگردیده است. براساس گفته های شرکت برشنا، افغانستان بیش از 90 درصد انرژی مورد نیاز خود را از کشور های دیگر وارد می کند. ایران، ترکمنستان، تاجکستان، قیرقیزستان از جمله کشورهای است که به افغانستان برق می دهد. سالانه بیش از 220 میلیون دالر مصرف خرید برق از کشورهای مذکور می شود. بند سلما ظرفیت تولید 42 مگاوات برق را دارد. از این جهت، می تواند وابستگی افغانستان به خرید انرژی به کشورهای همسایه را کاهش دهد. بنابراین، بند سلما مهمترین گام برای رهایی از وابستگی انرژی به کشورهای همسایه نیز هست. در صورت که براساس وعده های حکومت سد های دیگر در سال های آینده ایجاد و به بهره برداری سپرده شود، در آن صورت، افغانستان قادر به استقلال در تولید انرژی خواهد شد. در وضعیت کنونی دو پروژه کلان انتقال انرژی از آسیایی میانه به افغانستان و از این جا به کشورهای آسیایی جنوبی در حال اجرا است. پروژه توتاپ و کاسا-1000. در آینده اگر افغانستان بتواند از تمام ظرفیت های آبی، خورشیدی و بادی خود برای تولید انرژی استفاده می کند می تواند یکی از کشورهای صادر کننده انرژی به کشورهای آسیایی جنوبی محسوب شود. بنابراین، بند سلما نخستین گام برای رهایی از وابستگی و دست یابی به استقلال انرژی محسوب می شود و امیدوارم که طرح های دیگر حکومت برای ساخت سد در کشور نیز اجرا شود.
امنیت: دامنه رود های افغانستان به کشورهای همسایه امتداد پیدا نموده است. از این جهت، افغانستان همواره با مسئله توزیع آب با کشور های همسایه مواجه بوده است. مسئله حق آبه یکی از مشکلات دائمی میان افغانستان و کشورهای همسایه بوده است. بند سلما روی رود هیرود ایجاد گردیده است و این منبع آبی مشترک میان افغانستان، ایران و ترکمنستان است. از آنجایی که سرچشمه رود هیرود در افغانستان است افغانستان حق ایجاد سد و مهار آب را براساس حقوق بین الملل دارد اما، براساس حقوق بین المللی کشور دیگر که در مسیر رود واقع شده اند نیز دارای حق آبه می باشد. همین مسئله اگر به صورت بنیادی با کشورهای همسایه حل نگردد می تواند منجر با افزایش ناامنی در کشور گردد. مسئله دیگر این است که بند سلما را کشور هند ساخته است. هند قبل از این، ساختمان پارلمان کشور را نیز ساخته بود که چندی پیش از سوی گروه های مخالف مسلح دولت حمله راکتی شد. از آنجایی که پاکستان از نفوذ هند در افغانستان هراس دارد، احتمال آن می رود که این کشور دامنه ناامنی را گسترش داده و از بهره برداری ظرفیت های ایجاد شده در هرات جلوگیری نماید. با این حال، این مسئله بستگی به دیپلماسی ما دارد که تا چه اندازه پاکستان را متقاعد ساخته می توانیم که حضور هند در افغانستان به معنی تهدید پاکستان نیست. جدا از این مسئله، غرب کشور به خاطر بندر چابهار نیز ناامن خواهد شد. زیرا، مقامات نظامی پاکستان بعد از توافقنامه بندر چابهار میان ایران، هند و افغانستان گفته بود که بندر چابهار خطر امنیت ملی برای ماست. این سخن آن ها می تواند به معنی جهت دهی جنگ به سمت غرب کشور محسوب شود. به احتمال زیاد، در آینده شاهد ناامنی بیشتر در غرب کشور باشیم. با این حال، لازم است که حکومت در تأمین امنیت این منطقه مسائل مذکور را مد نظر قرار دهد تا مشکلات امنیتی مشکلات را برای بهره برداری از بند سلما و مسیر بندر چابهار به وجود نیاورد. حکومت وحدت ملی از آغاز تا کنون برنامه و طرح های خوبی چه در سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی روی دست گرفته است. در این میان تنها سیاست خارجی کشور در قبال پاکستان ظاهرا به شکست مواجه شده است. زیرا، چندین بار است که رئیس جمهور غنی به صورت تلویحی و غیر مستقیم پاکستان را کشور تولید ترور می خواند. حکومت وحدت ملی اگر بتواند به صورت بنیادی و ریشه ای به مشکلات افغانستان و پاکستان بپردازد در آن صورت مشکلات امنیتی و همه درد و رنج های که در سال های متمادی کشیده ایم از میان خواهد رفت. در پایان این نوشتار یک بار دیگر باید نوشت که بند سلما در کنار اینکه تجدید دوباره در روابط افغانستان و هند است کاری برای رهایی از وابستگی انرژی به کشور های منطقه، رفتن به سمت استقلال و خودکفایی انرژی، رشد اقتصاد و زراعت در کشور نیز هست. در صورت که در آینده طرح های دیگر حکومت برای مهار آب کشور پیاده شود افغانستان به یکی از کشورهای صادر کننده انرژی تبدیل خواهد شد. با این حال، ضرورت طرح های به منظور استفاده از ظرفیت انرژی خورشیدی و بادی نیز وجود دارد تا ما به صورت کامل به یک کشور صادر کننده انرژی تبدیل شویم.(حمیدی)
Comments are closed.