دبیر کل سازمان ناتو از اعلام انعطاف پذیری کشورهای متحد این سازمان در برنامه حضورشان در افغانستان استقبال کرده است و گفته است افغانستان هنوز در وضعیت چالش برانگیزی به سر می برد و نیاز به حمایت ما دارد؟ آیا تمدید حضور آمریکایی ها در افغانستان می تواند یک فرصت برای افغانستان تلقی شود؟
لطیف نظری استاد دانشگاه در برنامه «نگرش» گفت: مطابق طرح خاورمیانه بزرگی که در زمان بوش پدر قرار بود در این منطقه عملی شود و بعداً با چالش هایی مواجه شد نه تنها پاکستان بلکه بسیاری از کشورهای منطقه باید تجزیه شود تا قدرتهای بزرگ در این منطقه تضعیف شوند. در حال حاضر آمریکایی ها بیشتر از طریق تقویت گروه های فروملی و فراملی تلاش می کنند که دولت ها را با بی ثباتی روبرو بسازند.
وی ادامه داد: دولت ها در حال حاضر به گونه ای وضعیت را رقم زده اند که گروه های فرو ملی و شورشی که درون هر کشور وجود دارند می تواند یک چالش برای دولت های منطقه یا ملت ها ارزیابی شوند و همچنین گروه های فراملی مانند داعش داعیه فراملی دارد. یعنی به زعم خود در منطقه می خواهد خلافت اسلامی را برقرار کند. به این ترتیب این وضعیت سبب شده است که هم یک انقطاع سیاسی در منطقه شکل بگیرد و رقابت ها تبدیل به منازعات سیاسی در منطقه شود. از این نظر وضعیت افغانستان هم متاثر از این فرآیند بزرگ می باشد. تا زمانی که این نگرش در سیاست خارجی آمریکا وجود داشته باشد، منازعه در کشورهایی که از موقعیت ژیوپولتیک و ژیو استراتژیک برخوردار است مانند افغانستان، عراق و سوریه همچنان ادامه دارد و ناامنی همچنان گسترش پیدا می کند.
نظری در ارتباط با نقش پیمان استراتژیک برای جلوگیری از متاثر شدن افغانستان از این وضعیت اظهار کرد: در حال حاضر ما دولتی به شدت ضعیف در کشور داریم و در مورد پیمان استراتژیک هیچ نوع بازخواست و مذاکره ای با آمریکا صورت نخواهد گرفت.
به همین جهت است که هم مجلس سنا، هم مجلس نمایندگان، هم نهادهای مدنی، نخبگان و کنشگران سیاسی افغانستان خواستار تجدید نظر در پیمان امنیتی شده اند. علت این است که آمریکایی ها به تعهداتی که در پیمان امنیتی کرده بودند عمل نکردند.
افغانستان در شرایطی با مخالفان مسلح دولت و حامیان منطقه ای آنها وارد یک ستیزش شده است که نیروی هوایی ندارد، سلاح کافی در اختیار نیروهای امنیتی ندارد. این در حالی است که ملیشه های پاکستان هم مداخلات صریح در وضعیت سیاسی و امنیتی افغانستان دارند و هم عملاً تمامیت ارضی ما را در پیش چشم آمریکایی ها نقض کردند.همه مردم می دانند که دولت افغانستان اصولاً با مداخله مستقیم آمریکایی ها شکل گرفته است که رهبران سیاسی افغانستان هیچ اقدامی در برابر این مسایل انجام نمی دهند.
وی حضور خارجی ها را در افغانستان مفید نمی داند و می گوید: در چنین شرایطی که آنها اهداف منطقه ای خود را دنبال می کنند این می تواند برای افغانستان یک تهدید ارزیابی شود تا فرصت. وقتی که قدرت های خارجی متهم به حمایت نامریی از گروه تروریستی داعش می شود و این گروه به منظور نفوذ در آسیای میانه طراحی و تدوین می شود و همین طور در خاورمیانه به منظور اعمال فشار بالای حوزه نفوذ ایران استفاده می شود، در این صورت آنچه که می تواند برای ناتو اولویت داشته باشد سیاست گسترش به طرف شرق و نفوذ در آسیای مرکزی و قفقاز و همچنین در محاصره قرار دادن روسیه است. در چنین دیدگاهی بار دیگر قطعاً افغانستان صحنه جنگ های نیابتی، اطلاعاتی و منازعات منطقه ای و فرامنطقه ای خواهد شد. پس در این شرایط ما نمی توانیم این روند را برای افغانستان فرصت ارزیابی کنیم. بلکه تهدیدی جدی برای کشور محسوب می شود. این آگاه سیاسی معتقد است آمریکا هدفی برای فشار بر پاکستان ندارد و عنوان کرد: در حالی که ما پیمان امنیتی با آمریکایی ها امضا کرده ایم، آنها با اینکه مشاهده می کنند که پاکستانی ها هر روز خاک ما را با موشک شلیک می کنند، تمامیت ارضی ما را نقض می کنند، یکی از مهم ترین مولفه های نظام بین الملل و حقوق بین الملل که احترام به حاکمیت ملی همه کشور ها باشد را نقض می کنند، از خود هیچ واکنشی نشان نمی دهد و علاوه بر آن پاکستانی ها بیشتر مورد پاداش قرار می گیرند و تجهیزات ناتو در اختیار پاکستان گذاشته می شود ما چطور می توانیم امیدوار باشیم که آمریکایی ها می توانند در شرایط دشوار فرصت هایی را برای افغانستان به وجود بیاورد. وی در خصوص هدف از ادامه حضور آمریکا گفت: آیا آمریکا و ناتو توان این را نداشتند که بیست هزار نیروی شورشی را در افغانستان سرکوب کنند؟ نه تنها این نیرو سرکوب نشده است بلکه قدرت خود را احیا و بازسازی کرده و به عنوان تهدیدی جدی برای افغانستان مطرح شده است به طوریکه یک ولایت را در یک شب می تواند در کنترل خود در بیاورد. افزون بر این ما شاهد ظهور گروه های تروریستی خطرناک تر از آنها هستیم. این موضوع می رساند که افغانستان به عنوان اولویت برای خارجی ها مطرح نبوده بلکه حضور نظامی آمریکا و ناتو در افغانستان به منظور کنترل رقبای غرب آمریکا بوده است. در چنین فرآیندی است که نیروهای امنیتی افغانستان بعد از یک و نیم دهه همچنان تجهیز نشده باقی مانده اند و با سلاح های مدرن و پیشرفته مجهز نشده اند. نظری در پایان گفت: همانطور که کرزی اشاره کرده بود که صلح افغانستان به دست آمریکا و پاکستان است، در واقع آمریکا و پاکستان نمی خواهند که صلح در افغانستان تامین شود. بنابراین تا زمانی که در راهبرد این کشور یعنی هم منطقه و هم فرامنطقه تغییر ساختاری به وجود نیاید افغانستان به طرف بی ثباتی بیشتر حرکت خواهد کرد و گروه های تروریستی جدیدی در این منطقه شکل خواهد گرفت که می تواند در واقع امنیت ملی و منافع ملی افغانستان را با چالش های بیشتری مواجه سازد.
Comments are closed.