تاریخچه تجلیل ازمیلاد النبی(صلی الله علیه وسلم)

الله ذاتی است که فرستاده است درمیان ناخوانان پیامبری را از خود شان که میخواند بر آنها آیات خداوند را و پاک می سازد آنها را و تعلیم میدهد به آنها کتاب و دانش را و آنها پیش از این در گمراهی آشکارا بودند.(سوره جمعه/2).
تاریخچه جشن میلاد پیامبر خدا -صلی الله علیه وسلم-
شکی نیست که جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- در زمان رسول الله (صلی الله علیه وسلم) و صحابه و تابعین وجود نداشته است، از متون تاریخی چنین بر می‌آید که چنین جشنهایی نخستین بار در زمان حکومت فاطمیان (۲۹۷هـ- ۵۶۷هـ) در مصر رواج پیدا کرد. امام مقریزی رحمه الله در کتاب “الخطط” ( ج۱/ ص ۴۹۰وما بعد) به جشنهایی اشاره کرده است که خلفای فاطمی در مصر آنرا برگزار می‌کردند، و در این زمینه به جشنهایی همچون جشن اول سال، جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- برخی هم آغاز پیدایش جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- را به امیری از امرای أربیل در عراق بنام “الملک المظفر أبو سعید کوکْبُری ابن زین الدین علی بن تبکتکین” (وفات ۶۳۰هـ) در قرن هفتم هجری مرتبط می‌دانند، که وی به جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- اهمیت زیادی می‌داد، و چنان آنرا با شکوه برگزار می‌کرد که مردم زیادی از بغداد، سنجار، موصل و جزیره در آن شرکت می‌کردند. مقریزی در کتاب “السلوک لمعرفه دول الملوک” و امام ذهبی در کتاب “تاریخ الإسلام” و امام ابن کثیر در “البدایه والنهایه” و دیگران به این مطلب اشاره کرده‌اند.
درمورد جواز و عدم جواز تجلیل ازمیلاد پیامبر(صلی الله علیه وسلم) علماء بدو دسته تقسیم شده اند:
که عدۀ آنرا جایز می دانند و از آن تجلیل می کنند وعده دیگر آن را بدعت می دانند و مردم را از تجلیل آن برحذر میدارند که ذیلاً به نظریات موافقین در زمینه میپردازیم:

جمهور علماء بر این باورند که اولاً در شرع مقدس اسلام، اصل در أشیاء بر مبنای اباحه است، یعنی همه چیز مباح است مگر اینکه شرع آنرا تحریم کند، لذا کسی که چیزی را حلال می‌داند نیاز به دلیل ندارد، اما اگر کسی قائل به تحریم چیزی است، نیاز به دلیل یقینی وقطعی دارد، لذا قائل بودن به اباحه‌ی مولود تمسک به اصل است، ونیاز به اثبات ندارد. ثانیاً هر عملی به صرف اینکه در زمان پیامبر -صلی الله علیه وسلم- وجود نداشته است، بدعتِ نکوهیده به حساب نمی‌آید،
موافقان استدلال می‌کنند که اولاً گرچه مرزبندی بین عادات وعبادات امری آسان نیست، ولی جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- را نمی‌توان قاطعانه جزء عبادات دانست که انجام آن، تشریع و نو آوری در دین محسوب شود، بلکه این جشنها بیشتر در زیر عادات و رسومی‌ می‌گنجد، که مردم آن را اختراع کرده‌اند، و شرع آن را تجویز کرده است، بشرطی که در آن منکر و حرامی ‌انجام نشود، و مردم اعتقادی به سنت بودن آن نداشته باشند، واگر چنین شد، می‌توان آن را منع کرد. ثانیاً مولود بی اصل و اساس هم نیست، و آنچنانکه در ادامه مقاله خواهد آمد کسانی مانند امام ابن حجر عسقلانی بعد از او امام سیوطی برای مولود اصل شرعی تخریج کرده‌اند.
دلیل دوم: درست است که صحابه رضوان الله علیهم برای مناسبتهایی چون میلاد پیامبر (صلی الله علیه وسلم) هجرت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) و جنگهای پیامبر (صلی الله علیه وسلم) جشن نمی‌گرفتند، ولی تفاوت آنها با ما در این بود که آنها همه این حوادث را بطور زنده دیده بودند، ودر آن شرکت داشتند، و رسول الله (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ) در روح و روان آنها زنده بود.
سعد بن أبی وقاص می‌گوید: “ما جنگهای رسول خدا را آنچنان برای فرزندانمان نقل می‌کردیم، که سوره ای از قرآن را به آنها یاد می‌دادیم”. سپس عصری آمد که این معانی بفراموشی سپرده شد، ومردم احساس کردند که به احیاء این معانی نیاز دارند، لذا چنین مراسمی‌ را اختراع نمودند.
درست است که جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- با بسیاری از منکرات و بدعتها آمیخته شد، ولی وجود این بدعتها ومنکرات باعث نمی‌شودکه اصل قضیه زیر سؤال برود، بلکه مولود باید از منکرات پالایش شود، در عید فطر و قربان هم مردم مرتکب بدعت ومنکرات می‌شوند.
علماء اضافه می‌کنند: چه اشکالی دارد اگر از طریق سخنرانی، خواندن قصائد وأشعار، خواندن شمائل وسیره رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ در خانه یا مساجد، از ماه میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- (ربیع الأول) استفاده بهینه شود، وبه عنوان ماهی برای یادآوری سیره رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وتحریک احساسات مردم برای محبت بیشتر ایشان استفاده شود. این عمل با کدامین مقاصد شرع در تضاد است؟
دلیل سوم: درست است که بسیاری از علماء بزرگ در گذشته تصریح کرده‌اند که برپایی جشن میلاد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- در زمان رسول الله -صلی الله علیه وسلم- وصحابه وتابعین وجود نداشته است، وبسیاری از مخالفان مولود-مانند شیخ أبو بکر الجزائری ودیگران- از أقوال این بزرگان، به عنوان سند ودست آویزی برای تقویت نظر خود و رد مولود استفاده کرده‌اند، ولی با قدری دقت در اقوال این بزرگان متوجه می‌شویم که منظور آنها، مخالفت با اصل مولود نیست، بلکه مخالفت آنها بیشتر با بدعتها و منکراتیست که بمرور زمان با این جشنها آمیخته شده است.
ثمرالدین”عاطف”