آشنایی مختصر با عروس البلاد دیروز و مرکز ثقافت اسلامی امروز

بس که شنیدی صفتِ روم و چین       خیز و بیا ملک سنـــــایی ببین

تا همه دل بینی بی حرص و بخل       تا همه جان بینی بی کبر و کین

غزنی یکی ازولایت های مشهور افغانستان است که روزگاری مهد تمدن، ثقافت و فرهنگ دنیای اسلام بشمار میرفت. این شهر در فاصله یک صد و چهل کیلومتری جنوب غرب کابل در مسیر شاهراه کابل، هرات، قندهار موقعیت داشته، شهرکهنه غزنی در قسمت شمالی شهرکنونی بالای تپه ی موقعیت داشته و باحصارمتینی احاطه شده بود که قسمت از این دیوارها تا هنوز باقیمانده است؛ در قسمت مرتفع آن بالاحصارغزنی قرارگرفته که زمانی قلعه جنگی مستحکمی بشمارمی رفت. غزنی از زمانه های بسیار دور نظر به موقعیت خاص واستثنایی خود که از لحاظ سوق الجیشی و از اینکه در مسیرجاده ابریشم قرار داشته، مورد توجه ی جهانگشایان بوده، همیشه

بسوی غزنی بعنوان دروازه مهم ورودی به پایتخت کشور و اتصال دهنده مناطق مرکزی، جنوب و جنوب غربی کشورنگاه میگردید، استحکامات بالاحصارغزنی وسایر حصارها ی مستحکم این شهر بعنوان خوب ترین و استوارترین سنگر در مقابل متجاوزین مورد استفاده قرارگرفته است، در جنگ دوم افغان و انگلیس بالاحصارغزنی با مدافعان سرسخت خود انگلیس ها را بستوه آورده، مبارزان مدافعان و سنگرداران سرسخت این حصار جنگی همچون زیبای غزنه تا آخرین مرمی و آخرین رمق از این حصار، باشهامت دفاع نمودند. تا بالاخره جان شیرین خود را در راه دفاع از وطن از دست دادند.

در گذشته های بسیار دور مناطق زیاد را تحت عنوان غزنه احتوا میکرد. با گذشت زمان این ساحه وسیع محدود گردیده وامروز درجغرافیای افغانستان بنام ولایت غزنی معروف میباشد. مساحت عمومی این ولایت به 23840 کیلومتر مربع میرسد و تقریبا ًاز جمله ولایات مرکزی وطن عزیز ما محسوب میگردد. اولین روز یخبندان آن بعضاً در فصل خزان بیستم ماه میزان مطابق دوازده هم اکتبر و ختم آن 22 حمل مطابق 10 اپریل در حدود 188 روز دوام دارد.

ولایت غزنه کوهستانی بوده، تقریباً 50% ساحات را کوه ها وکوه بچه ها و 50% را زمین زراعتی (للمی وآبی ) دشت ها وزمین بکر و بایر تشکیل میدهد و قسمت اعظم علفچرهای بهاری و تابستانی در مناطق کوهستانی موقعیت دارد. بناء ولایت غزنی درحدود 11910 کیلومتر مربع مناطق کوهستانی ونیمه کوهستانی ودرحدود 11910 کیلومتر مربع را زمین های هموار، تپه و زمین بکر و بایر و زراعتی را تشکیل میدهد و معلومات مفصل در هفته نامه های سنائی سال 1388 و 1389 بچاب رسیده ملاحظه گردد. حوزه غزنه به اساس آثار واسناد قبل از اسلام ساحه وسیع را دربرمیگرفت وزمان انتشار دین مقدس اسلام وروی کارآمدن امپراتوری غزنویان عظمت غزنه جهانگیر شده بود وخصوصاً دردَورامپراتوری سلطان محمود کبیر عزنه شهر بزرگ، با قصرهای عالی ومنازل باشکوه، باغهای زیبا وپرطراوت وبازارها بااصناف از جمله کوی زرین کمران، کوی سیمگران، کوی سبد بافان، کوی جواهرفروشان دران شهرت داشت وغزنه به عروس البلاد شهرت یافته بود. گذشته های پربارتاریخی ولایت غزنی باعث آن شد که…

ادامه مطلب در شماره بعدی     (فکوری)